Balık avcısı: Su samuru (Lutra lutra)

Su samurları daha çok nehirlerde yaşamakla birlikte, yayla ve ova gölleri, akarsular, bataklıklar, dereler, çaylar ve su basar ormanları da dahil olmak üzere çok farklı su habitatlarında yaşayabilen yarı sucul canlılardır. Diğer sansargiller üyeleri gibi küçük ve yuvarlak kulaklara, küçük gözlere, uca doğru incelen bir kuyruğa, perdeli ve güçlü pençelere sahiptir. Oldukça esnek ve hareketli olan su samurları oldukça iyi bir yüzücüdür.

Su samurları (Lutra lutra) Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika’daki popülasyonları ile en geniş dağılıma sahip su samuru türüdür. Lutra cinsi 13 türü içerisinde barındırsa da bu türlerden yalnızca Lutra lutra ülkemizde görülebilmektedir. Türkiye’nin tüm bölgelerine yayılmış olan su samurları, ait olduğu su ekosistemlerinin sağlıklı olup olmadığı konusunda fikir edinilmesine yardımcı olmaktadır.

Su samurlarının (Lutra lutra) Avrupa türleri ile akraba olmadığı düşünülmekle birlikte Asya kıtasına dayanan Lutra paleoindica türünden türediği düşünülmektedir. En eski Lutra lutra fosilleri, Avrupa’daki birkaç Holosen bölgesinde bulunmuştur, ancak Asya’da hiç fosil kaydı bulunmamaktadır. Pleistosen dönemine tarihlenen Lutra lutra fosillerinin çoğu, diş yapısı ve iskeletindeki farklılıklardan dolayı soyu tükenmiş olan Lutra simplicidens türüne atfedilmiştir.

Su samurları tatlı su habitatlarının en büyük avcısıdır. Su kirliliği, kaçak avlanma, karayollarında meydana gelen kazalar ve habitat kaybı nedeniyle su samuru popülasyonu Avrupa genelinde önemli ölçüde azalmıştır. Su kirliliği gibi nedenlerden dolayı su samurlarının besin alanlarının zarara uğraması direkt olarak popülasyonları etkileyen bir durumdur çünkü su samuru diyetinin %95’ini balıklar oluşmaktadır. Balıkların dışında başta amfibiler olmak üzere, yengeçler, kerevitler ve bazen de kuşlarla beslenirler. Kış aylarının sonlarında bazı bölgelerde kurbağalar su samurlarının önemli besin kaynaklarını oluşturmaktadır. Özellikle ilkbaharda amfibilerin yumurtlamak için bir araya geldiklerinde su samurlarının balıklardan çok kurbağalarla beslendikleri rapor edilmiştir.

Su samurları cinsel olarak dimorfiktir. Erkek bireyler 5.45 kg ile 11.4 kg ağırlığındayken dişi bireyler 3,36 ile 7,6 kg arasındadır. Baş-vücut uzunluğu erkek bireylerde 60-90 cm, dişilerde 59-70 cm, kuyruk uzunluğu erkeklerde 36-47 cm, dişilerde 35-42 cm’dir.

Su samuru yavruları kuzey Avrupa’da yaz ve sonbahar başlarında, güney Avrupa’da ise kış ve ilkbaharda doğarlar. Kör olarak doğan yavrular 100-120 gr ağırlığa ve 12 cm uzunluğa sahiptir. Yavruların gözleri 30-35 günlükken açılır. 2 aylık olan yavrular katı yiyecekler yiyebilecek hale gelirler. Yavru bireyler 9-12 aylıkken tamamen bağımsız hale gelmektedir. Genç bireylerde ölüm oranları oldukça yüksektir. 1.yılda hayatta kalma oranı %42 olurken bu oran 2.yılda %33’tür. Su samurlarının yalnızca %25’i 2 yıldan fazla hayatta kalabilmektedir.

Su samurları, Türkiye’deki artan nüfuslarına rağmen Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından dünya çapında tehdit altında (NT) olarak listelenmektedir.

Su samurları gösterge tür olarak kabul edilmektedir ve Bern Sözleşmesi (Ek Liste II) kapsamında korunan türler arasında yer almaktadır.

Türkiye Tabiatını Koruma Derneği 1998 yılını “Su Samurunu Koruma Yılı” olarak ilan etmiştir.

Kaynaklar:

1: Nuri Kaan Ozkazanc, Emir Ozay ve Ark. (2019),The habitat, ecological life conditions, and usage characteristics of the otter (Lutra lutra L. 1758) in the Balikdami Wildlife Development Area, Environmental Monitoring and Assessment

2: Giorgio Smiroldo, Andrea Villa, Paolo Tremolada ve Ark. (2019), Amphibians in Eurasian otter Lutra lutra diet: osteological identification unveils hidden prey richness and male-biased predation on anurans, Mammal Review

3: Beniamino Mecozzi, Alessio Iannucci ve Ark. (2022), Rediscovering Lutra lutra from Grotta Romanelli (southern Italy) in the framework of the puzzling evolutionary history of Eurasian otter

4: Kubilay TOYRAN*1, İrfan ALBAYRAK2 (2016) Avrasya Su Samuru, Lutra lutra (Linnaeus, 1758)’nın Türkiye’deki Yayılış Kayıtları, Journal of Natural and Applied Sciences, Volume 20, Issue 3, 575-578, 2016

5: Nancy Hung, Chris J. Law (2016) Lutra lutra (Carnivora: Mustelidae), Mammalian Species, Volume 48, Issue 940, Pages 109–122

Ana Görsel Kaynağı: Peter Trimming (Taken on August 16, 2012), Flickr