Kronik bir solunum yolu enfeksiyonu, 150 milyon yıllık sauropod dinozorunun fosillerinde kemik lezyonlarına yol açmış olabilir.
Tarih öncesi dönemdeki hastalıkları teşhis etmek hiç kolay değil ancak o devirlerde Dünya hastalıklardan arınmış bir yer değildi. Bu hastalıklardan haberdar olmamamızın en büyük sebebi mikropların iyi fosilleşememesi. Ancak araştırmacılar bir dinozorda bilinen en eski solunum yolu enfeksiyonuna dair veriler elde ettiler.
Omurgalı paleontoloğu Carry Woodruff ve meslektaşları, “Dolly” olarak adlandırılan 150 milyon yaşındaki genç bir Sauropod’un omurlarında bulunan lezyonlar, kemiklere taşınan bir akciğer enfeksiyonuna işaret ediyor. Bu, Brezilya’da ortaya çıkarılan Titanozor’da daha önce bildirilen solunum yolu enfeksiyonundan en az 50 milyon yıl daha önceki bir döneme ait.
Uzun boyunlu bir dinozor olan Dolly, muhtemelen Diplodocus ile yakından ilişkiliydi. Woodruff, Dolly Güneybatı Montana’da öldüğü sırada, yaklaşık 18 metre uzunluğunda ve 20 yaşından küçük olduğunu tahmin ediyor.
Ekibin analiz ettiği fosiller, dinozorun kafatasını, akciğerlerini ve solunum sisteminin diğer bölümlerine bağlı hava keseciklerini içeren ilk yedi boyun omurunu kapsamaktadır. Günümüz dinozorları olan kuşlarının birçoğunun kemikleri benzer özelliklere sahiptir.
Ekip, beşinci ila yedinci omurda, fosillerin hava keselerinin kemiğe girdiği noktalarda kemik lezyonları olduğunu buldu. Woodruff, garip şekilli ve dokulu tümseklerin kemikten 1 santimetre kadar çıkıntı yaptığını söylüyor.
bu omurlardaki hava keselerinde uzun zaman önce meydana gelen bir enfeksiyondan kaynaklanmış olabilir.
Lezyonlar topaklı çıkıntılar olarak ortaya çıkıyor (sol altta omurdaki kırmızı kutuda vurgulanan noktanın yakından görünümünde sağ altta görülüyor).
Woodruff, benzer noktalarda ortaya çıkan pek çok lezyonun, kuşlarda oldukça nadir görülen kemik tümörleri olma ihtimalinin düşük olduğunu belirtiyor. Ekip, bunun yerine, uzaktaki hava keselerine yayılan bir solunum yolu enfeksiyonuna yanıt olarak oluşan lezyonları önermektedir.
Bilim adamları, Dolly’nin kemik lezyonları eski bir gözlemci için aşikar olmasa da, muhtemelen ateşi, öksürüğü, nefes darlığı ve burun akıntısı vardı.
Enfeksiyonun bakteriyel, viral veya mantar olup olmadığı veya Dolly’yi öldüren şey olup olmadığı henüz net değil. Ancak araştırmacılar, günümüzde pek çok kuş ve sürüngende Aspergillus mantarının neden olduğu ve kemik enfeksiyonlarına yol açabilen bir solunum yolu enfeksiyonundan muzdarip olabileceğini belirtiyorlar.
Artrit ve gut gibi hastalıkların yanı sıra diğer enfeksiyonlar daha önce dinozorlarda ve diğer antik yaratıklarda rapor edilmiştir. Dolly’nin solunum yolu enfeksiyonu, bir dinozor için bilinen en eski enfeksiyon gibi görünse de, rekorun yakınından bile geçmiyor. 2018 yılında araştırmacılar, yaklaşık 245 milyon yıl önce yaşamış bir deniz sürüngeninde tüberküloz benzeri bir enfeksiyon tanımladılar.
Kaynaklar:
https://www.sciencenews.org/article/dinosaur-lung-infection-fossils-oldest-case
