Kukumav (Athene noctua)

Yaşam Alanları

Kukumavın yaşam alanları çeşitlilik göstermektedir. Yağmur bu türün avlanma başarını azalttığı için kuru iklimlere daha adapte bir canlı olmuştur. Kukumavlar deniz seviyesinden 2600 m’ye kadar görülebilmektedir. Athene noctua ağaç ve kaya boşluklarına, uçurum yarıklarına, insan yapılarına ve hatta diğer hayvanların yuvalarına yuvasını yapıp yaşayabilirler. Açık arazilerde avlanmayı tercih ederler. Kukumavlar hem doğal hem de insan yapımı birçok farklı alanda yaşayabildikleri için insanların oldukça aşina olduğu türler arasında yerini almaktadır. Açık araziler, otlaklar, açık ormanlık alanlar, bozkırlar, yarı çöller, çöller, uçurumlar, ağaçlık olmayan dağlar ve dağ geçitleri, vadiler ve oluklar dahil olmak üzere birçok doğal, ılıman bölgede bulunurlar. Athene noctua ayrıca tarımsal peyzajlar (tarım arazileri, çayırlar, meralar, meyve bahçeleri) ve kentsel ve banliyö habitatları (köyler ve kentsel binalar) dahil olmak üzere antropojenik habitatlarla güçlü bir şekilde ilişkilidir.

Yaşam Süresi

Kukumav vahşi doğada en fazla 15 yıl 7 ay yaşayabilmiştir. Ancak bu ortalamanın oldukça üzerinde bir kayıttır. Kukumavların ortalama ömrü 4 yıldır. Yetişkin kukumavlarda ölüm oranı %24.2 ile %39 arasındadır. Genç bireylerde ölüm oranı oldukça yüksek olup, %69 ile %94 arasındadır. Kukumavların ömrünün çoğu av ve yuva arasında gidip gelmektedir. Ancak diğer yırtıcı hayvanlar, parazitler, hava durumu ve insan etkileri (habitat tahribatı, trafik, kimyasallar, elektrik çarpması vb.) gibi faktörler yaşam süresini etkilemektedir. Kukumavın hem vahşi hem de esaret altındaki yaşam süresine ilişkin verilmiş olan veriler, iyi belgelenmemiştir.

Tür Avcıları

Küçük baykuşların birçok yırtıcı hayvana karşı alarm sistemi vardır. Bu alarmı bir “Tehtid var!” çağrısı olarak nitelendirebiliriz. Diğer kukumavlar savunma çağrısını duyduklarında saklanacaklardır. Kukumav uyuduğunda, onun kamufle olmasını sağlayan beyaz işaretlerle daha kolay gizlenebilmektedir. Ayrıca, başın arkasındaki V şeklindeki işaret, arkadan gelen yırtıcıları önlemek için gözleri taklit eder. Ayrıca peçeli baykuşların (Tyto alba) varlığında, kukumavların tehdidin ortadan kalktığı algılanıncaya kadar saklandıkları kaydedilmiştir. Kukumavların normal bir avcısı olmasa da, bazen küçük baykuşlar ve Tyto alba arasında lonca içi yırtıcılık meydana gelir. Kukumavların yırtıcıları, alaca baykuşlar, uzun kulaklı baykuşlar, peregrine şahinleri, bayağı şahinler, çakır kuşları, atmacalar, alaca kartallar, paçalı şahinler, balık kartalları ve akbabalar da dahil olmak üzere büyük kuşlardır. Diğer yırtıcı hayvanlar arasında çam sansarları, vahşi kediler, tilkiler, evcil köpekler ve kargalar bulunur. Yuvaların ana yırtıcıları, sansarlar ve memelilerdir. Küçük baykuşların yumurtaları ve civcivleri, kirpiler, kahverengi fareler, kargalar ve saksağanlar tarafından avlanabilmektedir.

Bilinen Avcılar

• Tyto alba
• Strix aluco
• Martes martes
• Martes foina
• Genetta genetta
• Bubo bubo
• Asio otus
• Falco peregrinus
• Buteo buteo
• Accipiter gentilis
• Accipiter nisus
• Milvus milvus
• Aquila rapax
• Buteo lagopus
• Hieraaetus pennatus
• Falco biarmicus
• Circus aeruginosus
• Milvus migrans
• Aquila heliaca
• Buteo rufinus
• Vulpes vulpes
• Mustel erminea
• Erinaceus europaeus
• Rattus norvegicus
• Pica pica
• Felis catus
• Canis lupus familiaris

Ekosistemdeki Rolü

Kukumavlar esas olarak böcekler ve küçük memelilerle beslenir ve bu popülasyonları kontrol altında tutabilirler. Ayrıca, kukumavlar diğer türler için av görevi görür. Kukumav birçok türle etkileşime girse de, belgelenmiş karşılıklı ilişkiler yoktur. Küçük baykuşların iki ortak türü Trichophagata petzella ve Monopis laevigell’dir. Kukumavların bilinen en az 67 parazit türü vardır. Ana parazit türleri Protozoa (tek hücreliler), Sporozoa, Metazoa (Gerçek dokusu olan hayvanlar), Nemathelminthes, Arachnida (örümceğimsiler) ve Insecta (böcekler) gruplarındandır. Kan paraziti Leucocytozoon ziemanni ve ektoparazit dipteran Carnus hemapterus’un konak olarak kukumavları kullandığı bildirilmiştir. Kukumavlar, habitat olarak tarımsal arazileri ve kentsel alanları kullanırlar.

İnsanlar İçin Ekonomik Önemi: Olumlu

Kukumavlar, insanlara zararlı olan canlı popülasyonları kontrol ederek birçok böcek ve küçük memeli ile beslenmektedir. Kukumav da dahil olmak üzere Avrupa’daki bazı baykuş popülasyonlarında çarpıcı bir düşüş oldu. Kukumav, halk tarafından iyi bilindiği, önemli sayıda bulunduğu, araştırılması kolay olduğu ve koruma eylemlerine hızla tepki verdiği için kırsal yaşam alanlarındaki baykuş düşüşlerini incelemek için kullanılmaya elverişli bir canlıdır. Kukumavın varlığı, bir zamanlar insanlar için arzu edilen yırtıcıları cezbederdi. Bu nedenle, kukumavlar avcılarını cezbetmek ve yakalamak için takas edilir ve değnek üzerinde taşınırdı. Kukumavlar da bir zamanlar evcil hayvan olarak insanlar tarafından tercih edilmiştir.

İnsanlar İçin Ekonomik Önemi: Olumsuz

Athene noctua, binaların içinde ve yüzlerinde yuvalanmış olarak bulunabilir. Bu bazı kişiler için göze hoş gelmeyebilir ve bazı yerlerde bundan kaçınmak için önlemler alınmaktadır. Bu yüzeysel hasarlar dışında kukumavların insanlar üzerinde bilinen hiçbir olumsuz etkisi yoktur.

Kaynaklar:

https://animaldiversity.org/accounts/Athene_noctua/

https://www.owlpages.com/owls/species.php?s=2270