Balonlu fok (Cystophora cristata)

Fiziksel Özellikler

Balonlu fokların uzuvları vücutlarına oranlar oldukça küçüktür ancak buna rağmen oldukça güçlü ve harika yüzücüdürler. Suyun altında dalarken hiçbir zorluk çekmezler. Bu türde cinsel dimorfizm görülmektedir. Erkek bireyler dişi bireylerden biraz daha uzundur. Yetişkin erkekler 300-410 kg arasında olabilirken dişiler 145-300 kg arasında olabilmektedir. Ayrıca erkek bireyler dişilerden farklı olarak, şişirebildiği nazal septuma sahiptir.

Balonlu foklar isimlerini erkek bireylerin şişirebildiği nazal septumdan almaktadır.

Balonlu fokların köpek dişlerinde yaşlarını belirlemede kullanılabilecek açık ve koyu şerit lekeler bulunmaktadır.

Yeni doğan yavrular 90 ila 105 cm uzunluğunda ve ortalama 20 kg ağırlığındadır. Erkek ve dişi bireyler arasındaki fark 1 yaşından itibaren fark edilebilmektedir. Bu yaştan itibaren erkek bireylerde daha hızlı boy ve kilo artışı gözlemlenir.

Tür Biyocoğrafyası

Balonlu foklar genellikle 47° ila 80° K enlemlerinde bulunmaktadır. Kuzey Amerika’nın doğu kıyısı boyunca görülebilirler. Balonlu foklar Norveç, İzlanda, kuzeydoğu Grönland ve Ayı Adası çevresinde görülebilmektedir. Nadiren de Sibirya’da görülebilmekteir.

Yaşam Alanları

Balonlu foklar Atlantik ve Arktik Okyanuslarının kıyı bölgelerinde bulunurlar. Zamanlarının çoğunu suda geçiren başarılı dalgıçlardır. Genellikle 600 metre derinliğe dalarlar ancak 1000 m kadar da dalabilirler. Karadayken, genellikle buzul alanlarda vakit geçirirler. Buz kütlelerinin hareket ettiği dönemlerde düzenli olarak göç ederler.

Beslenme Alışkanlıkları

Balonlu foklar genellikle ringa balığı, kırmızı balık, kutup morina balığı ve pisi balığı gibi çeşitli deniz hayvanları ile beslenmektedir. Bazı araştımalar, balonlu fokların sonbahar ve kış dönemlerinde kalamarla, yaz ayrında ise kutup morina balığı ile daha fazla beslendiği bilinmektedir.

Davranış Bilgileri

Balonlu foklar üreme ve tüy dökme dönemleri dışında genellikle yalnız hayvanlardır. Her yıl düzenli olarak Temmuz ayında Danimarka Boğazı yakınlarında tüy dökmek için bir araya gelirler.

Kırmızı balonu andıran burun kesesi genellikle bir erkek tarafından tehtid edildiğinde veya bir dişiyi etkilemek istediğinde görülebilmektedir.

Balonlu foklar ortalama 30 dakika kadar dalış yapabilseler de daha uzun dalış kayıtları bulunmaktadır. Balonlu foklar suya daldıklarında, hipotermik koşullar altındayken bir titreme yaşamazlar. Bunun nedeni, titremenin oksijen ihtiyacının artmasına dolayısıyla su altında geçirebilecekleri sürenin kısalmasına neden olmasıdır. Karadayken soğuğa karşı tepki olarak titrer, ancak suya tekrar girdiklerinde titreme önce azalır sonra tamamiyle durur.

Yaşam Süresi

Balonlu fokların beklenen maksimum yaşam süresi 35 yıl kadardır. Erkek ve dişiler arasındaki vücut ölçülerindeki farklılıklar, yaşanılan ömrün uzunluğunu etkilemektedir. Daha büyük olan erkek bireyler dişi bireylerden daha az yaşamaktadır. Yani vücut büyüklüğü ile ömür uzunluğu ters orantılıdır. Yetişkinlerde ölüm oranı %7 ila %15 arasındadır. Balonlu fokların ölüm nedenlerinden birinin Dipetalonema spirocauda (parazitik kalp kurdu) kaynaklanan enfeksiyonlardır. Avlanmaya yasaklar getirilmeden önce, balonlu fokların ana ölüm nedeni insanlardı. Ayrıca tüberküloz ve kraniyal enfeksiyonlardan dolayı ölen balonlu foklar raporlanmıştır.

Ekosistemdeki Rolü

Balonlu foklar kalp kurdu ve Dipetalonema spirocauda gibi parazitik solucanların konağı olabilmektedir. Bu parazitler genelde daha kısa yaşam sürelerine neden olmaktadır. Balonlu foklar, kutup morina balığı, kalamar ve bazı kabuklular gibi bazı canlı türlerinin yırtıcılarıdır. Ayrıca köpekbalıkları, orkalar ve kutup ayıları tarafından avlanırlar.

Sık Sorulan Sorular

Balonlu foklar ne kadar yaşar?

Balonlu fokların maksimum 35 yıl yaşaması beklenmektedir. Ancak maksimum süre 35 yıl olduğundan dolayı hemen hemen 25 ila 30 yıl arasında ömür sürdükleri söylenebilir.

Balonlu fokları avlamak yasak mı?

Balonlu foklar Deniz Memelileri Koruma Yasası’na (Marine Mammal Protection Act) göre korunmaktadır. Bu yüzden avlanması da yasaktır.

Balonlu fokların nesli tükendi mi?

Balonlu fokların nesli tükenmemiş olup günümüzde yaşamlarını sürdürmektedir.

Balonlu foklar nerede yaşar?

Balonlu foklar genellikle 47° ila 80° K enlemlerinde bulunmaktadır. Kuzey Amerika’nın doğu kıyısı boyunca görülebilirler. Balonlu foklar Norveç, İzlanda, kuzeydoğu Grönland ve Ayı Adası çevresinde görülebilmektedir. Nadiren de Sibirya’da görülebilmekteir.

Balonlu fokların vücut uzunluğu ne kadardır?

Yetişkin balonlu foklar 2.5 m ile 3.5 m arasında vücut uzunluğuna sahiptir. Yeni doğan bir balonlu fok ise yaklaşık 1 metre uzunluğundadır.

Kaynaklar:

https://animaldiversity.org/accounts/Cystophora_cristata/

https://marinemammalscience.org/facts/cystophora-cristata/