Eşini Yiyen Böcek; Peygamberdevesi
Ön ayaklarını büktüğünde dua ediyormuş gibi göründüklerinden dolayı Yunancada kâhin anlamına gelen ‘mantis’ adı verilen peygamberdeveleri, kafasını 180 derece döndürebilen tek böcek olarak da dikkatleri üzerine çeker.
Büyük kısmı tropik iklimlerde yaşayan peygamberdeveleri Afrika’dan Avrupa’ya kadar yayılım gösterir. Üçgen kafa yapıları vardır. Erkekler dişilerden daha küçüktür. En iyi bilinen türlerinden biri olan Mantis religiosa 7-12 cm uzunluğunda ve sarı, kahverengi, yeşil hatta bazen siyah tonlarında olsa da en güzel peygamberdevesi türünün Endonezya ya da Malezya’da görülen orkide peygamberdevesi olduğu söylenebilir.
Birçok efsane peygamberdevesi ile bağdaştırılır ve özellikle Afrika bölgesinde böceğin uğurlu olduğuna inanılır çünkü peygamberdeveleri uzun süre hareketsiz kalabilir veya başını kaldırmış ve ön ayaklarını açmış bir pozisyonda dua eder gibi hafifçe ileri geri sallanabilirler.
Çoğunlukla yerde durmak yerine bitkiler arasında bulunan bir peygamberdevesi, yeşil veya kahverengi yapraklara, kurumuş bir yaprağa, ince bir dala, likene, parlak renkli bir çiçeğe veya bir karıncaya benzeyecek şekilde gizlenebilir. Bu gizlenme yeteneği onu yırtıcılardan korur ve aynı zamanda avını takip ederken onu fark edilmez hale getirir.
Sadece canlı ve kendinden küçük termit, karınca, hamam böceği, sinek, kene, cırcır böceği, çekirge, tahta kurdu gibi böceklerle beslenen peygamberdeveleri, dikenli ön ayaklarını kullanarak avlarını mengeneye benzer bir tutuşla yakalar. Protein ihtiyaçlarını yeterince karşılayamadıkları zamanlarda memeli sınıfından olan cüce fare ve sinek kuşu yediklerine de rastlanmıştır. Öyle ki her daim aç olan peygamberdeveleri çiftleşme sırasında eşlerini de yemeye başlarlar. Dişi böcek çiftleşme sırasında erkeğin kendisine uzattığı kafayı kopararak erkeği yer. Erkek böcek kafası ve ayakları yense bile dişiyle çiftleşme yeteneğini kaybetmez. Bir araştırmaya göre, yaklaşık yüzde 25’inin erkeğin ölümüyle biten peygamberdevesi çiftleşmesi esnasında erkeğin sindirilmesinin dişiye birçok faydası var. Dişi, kendi sindiremediği amino asitleri eşinin vücudu aracılığıyla yavrulara iletebilir. Dişinin döllenme dönemindeki beslenmesinin yaklaşık yüzde 63’ünü de yine eşi oluşturur. Hatta yapılan araştırmada eşini yiyen dişilerin yemeyenlere oranla daha fazla yumurta ürettiği kanıtlanmıştır.
Dişiler kozaya benzer büyük bir kapsülün içine 100-200 yumurta bırakırlar. Kapsül, yumurtaları düşmanlardan ve kötü hava şartlarından korur. Peygamberdeveleri tipik olarak yaz sonunda veya sonbaharda yumurtalarını bırakırlar ve larvalar kış aylarında kapsül içinde gelişir. Larvaların kapsülden çıkması üç ila altı ay sürebilir. Genç peygamberdeveleri erişkinliğe ulaşana kadar 6-7 kez kabuk değiştirir. Yeni kabuk sertleşene kadar hareketsiz durmaları gerekir ki bu onları savunmasız hale getirir.
İnsanlara karşı zararsız olan peygamberdevelerinden, bahçelerde istenmeyen böceklere karşı biyolojik ajan olarak kullanılmak suretiyle faydalanılabilir.
Kaynaklar:
https://turkiyeyabanhayati.org/blog/detail/peygamber-devesi-hakkinda
https://www.trtbelgesel.com.tr/
https://evrimagaci.org/avrupa-peygamberdevesi-mantis-religiosa-9129
http://www.isopoda.net/contents/praying-mantids-masters-of-disguise/
http://www.isopoda.net/contents/the-orchid-mantis/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Mantis_religiosa
https://usmantis.com/pages/praying-mantis-insect-diagrams-and-nomenclature
https://animals.mom.com/grasshoppers-life-cycle-6298.html
https://www.flickr.com/photos/destinysagent/467385639
