Hayvanlar aleminin destansı canlıları: Memeliler (Mammalia)
Belki de gezegenimizle en uyumlu hayvanların başında gelen memeliler, en küçük memeli türü olan yabanarısı yarasasından (Craseonycteris thonglongyai) en büyük memeli olan mavi balinaya (Balaenoptera musculus) kadar çok farklı boyutlardaki canlı türlerini içermektedir. Her kıta ve okyanusta başarılı yaşam standartlarında yaşamayı başaran bu canlı sınıfı aynı zamanda 6495 canlı türünü de içerisinde barındırmaktadır.
Memelileri tanımanın başlıca yollarından biri öncelikle sınıflandırılması hakkında bilgi edinmekten geçektedir. Memeliler sınıfı 3 altsınıfa ayrılmıştır. Bunlar; Keseli memeliler (Metatheria), Tek delikliler (Prototheria) ve Eteneliler (Eutheria) ‘dır.
Memeliler neden en başarılı canlı sınıfı?
Memelilerin başarılı canlı olarak nitelendirmemizdeki nedenlerin başında her türlü ortamda hareket, yaşama ve üreme gibi faaliyetleri yürüten türlerin bulunmasıdır. Örneğin, okyanusun dalgalı sularında gezegenimizin en büyük canlısı olan mavi balinalar başarıyla yaşamlarını idame ettirmektedir. Veya uçabilen tek memeli türü olan yarasalar, mağaraların karanlık salonlarında yaşama ve uyuma gibi faaliyetleri gerçekleştirebilirken gecenin zifiri karanlığında da başarıyla avlanabilmektedir. Karada ise sayısızca memeli türü oldukça aktif ve sosyal hayatın birer parçasıdır. Biz insanlar da karasal memelilerin en sosyal canlılarıyız. Memelilerin bu denli başarı olmasının altında yatan nedenlerin biri de vücut sıcaklıklarını aşırı sıcak ve soğuk ortamlarda düzenleyebilme yeteneğine sahip olmasıdır. Kış uykusuna yatan birçok canlı metabolizmalarında ve vücut sıcaklıklarında büyük bir tasarrufa giderek kışı atlatmayı başarmaktadır. Örneğin dağ sıçanı ve kirpiler dakikada bir veya iki kez nefes alırken kalpleri de en fazla 5 kez atmaktadır. Ayrıca metabolizma hızlarını da normal yaşantısındakinin 10’da 1’ine kadar düşürürler.
Dünya üzerinde kaç memeli hayvan yaşıyor?
Günümüzde Dünya üzerinde 6.596 memeli tür ü tanımlanmıştır. Bu türlerin 101’inin yakın zamanda nesli tükenmiş olup 6.495 tür yaşamını sürdürmektedir. Araştırmalar arttıkça bu sayı zamanla artacaktır. Örneğin son 500 yılda nesli tükenmiş olarak tanımlanan 11 türde dahil olmak üzere son 13 yılda 1.079 tür artışı yaşanmıştır.
Her ne kadar 6.495 tür günümüzde yaşamını sürdürse de bazı nedenlerden ötürü hayvanat bahçeleri veya rehabilitasyon merkezleri gibi özel bakılan canlı türleri de bulunmaktadır.
Memeliler sınıfı; 27 takım, 167 aile, 1.342 cins ve 6.596 tanımlanmış türü içermektedir.
Kıtaların doğuşunda memeliler
İçerisinde bulunduğumuz gezegendeki kara parçaları Pangea adında tek bir kıta halindeyken 225 milyon yıl önce iki parçaya ayrılmaya başladı. Bu parçaların kuzeyde bulunanı Laurasia, güneyde bulunanı ise Gondwana olarak adlandırılmıştır.
Pangea zamanlarında tüm hayvanlar tek kıtada yaşıyordu ancak kıta ikiye bölünmeye başladığında bu tek düzelikte ortadan kalkamaya başlamıştı. Fosil kayıtlarından yola çıkarak yapılan araştırmalar neticesinde ilk memeli atalarının kuzeyde ortaya çıktığı düşünülmektedir. Zamanla Gondwana ve Laurasia arasında epizodik olarak gelişen karasal bağlantılar sayesinde memeliler, Antarktika ve Avustralya’ya kadar göç edebilmişlerdir.
Tüm memlilerde kıl var mıdır? Kıl ne işe yarar?
Tüm memeliler kıllara sahiptir gibi kapsayıcı ifadeleri okuyanların aklına ilk olarak balinalar ve yunuslar gelmektedir. Nasıl ya balinalar ve yunuslarda da mı kıl var? diye düşünebilirsiniz. Ancak bu sorunun cevabı çok net. Evet. Tüm memeliler kıllara sahiptir, yunuslar ve balinalar bile. Memelilerde kıl olmasının en önemli nedeni sıcak kanlı canlılar olması. Çünkü sıcak kanlı hayvanların hayatta kalması için vücut sıcaklığını korumaya ihtiyaçları vardır.
Kılların vücudu sıcak tutma, bulunan ortama uyum sağlama (kamuflaj), dış koşullara karşı dayanıklılık (darbe ve avcılara karşı) ve karşı cinsi etkileme gibi birçok faydası bulunmaktadır.
SSS (Sık Sorulan Sorular)
En küçük memeli türü hangisidir?
En küçük memeli türü Yabanarısı yarasası (Craseonycteris thonglongyai) ‘dır.
En büyük memeli türü hangisidir?
En büyük memeli türü Mavi balina (Balaenoptera musculus) ‘dır.
Memeliler kaça ayrılır?
Memeliler 3 altsınıfa ayrılmaktadır. Bunlar; Keseli memeliler (Metatheria), Tek delikliler (Prototheria) ve Eteneliler (Eutheria) ‘dır.
Kaç memeli türü bulunmaktadır?
Günümüzde dünya üzerinde 6.596 memeli türü tanımlanmıştır. Bu türlerin 101’inin yakın zamanda nesli tükenmiş olup 6.495 tür yaşamını sürdürmektedir.
Kaç Kemirici (Rodentia) tür bulunmaktadır?
Dünya üzerinde 35 farklı aile 529 cins olmak üzere 2.623 kemirici tür bulunmaktadır.
Memeliler içerisinde en fazla tür içeren takım hangisidir?
Memeli sınıfı içerisinde en kalabalık takım kemiriciler (Rodentia) ‘dır. Bu takım içerisinde 2.623 kemirici türü içermektedir.
Kaynaklar:
https://www.nationalgeographic.com/animals/mammals/
https://www.britannica.com/animal/mammal/Reproduction
(PDF) How many species of mammals are there? (researchgate.net)
Memelilerin Yükselişi Makalesi, Memeli Evrimi Bilgisi, Gerçekler – National Geographic
https://www.four-paws.org.au/campaigns-topics/topics/help-for-bears/brown-bear-torpor-or-hibernation
