Yumurtalayan Gagalı Memeli: Ornitorenk (Ornithorhynchus anatinus)

Tüm memelilerden farklı fizyolojik özelliklere sahip olan ornitorenkler, yumurtalama özellikleri ile de diğer memelilerden ayrılırlar. Yumurtlayan üç memeli türünden biri olan ornitorenkler, hem karada hem de suda yaşayan bir yaşam tarzına son derece iyi adapte olmuşlardır. Aerodinamik gövdesi ile düz ve geniş kuyruğu son derece iyi ısı yalıtımı sağlayan su geçirmez bir kürkle kaplıdır.

Ördeklerinkine çok benzeyen gagaları üzerinde iki burun deliği bulunur. Gözleri ve kulakları başın iki yanındadır. Vücuduna oranla kısa ve perdeli ön ayakları ile suda ilerleyen ornitorenkler kısmen perdeli arka ayaklarını bir nevi dümen işlevinde kullanırlar. Kuyruklarında kalın yağ rezervleri bulunan bu canlıların her bir ayağında beş parmak bulunmaktadır.

Doğu Avustralya ve Tanzanya’nın nemli bölgelerinde görülen ornitorenkler, akarsu ve göllerde yaşayan küçük omurgasızlarla beslenmenin yanı sıra karidesler, küçük balıklar ve balık yumurtaları ile beslenirler.

Erkek bireyler dişilerden daha büyük olma eğilimindedir. Dişi bireylerde meme bezleri bulunsa da meme uçları yoktur.

Çiftleşme dönemlerinde diğer birçok memelide de olduğu gibi erkek daha baskındır. Ancak dişi bireyler çiftleşmeye yanaşmadığı sürece çiftleşme gerçekleşmez. Mevsimsel olan çiftleşme, popülasyona göre değişmektedir. Erkek ve dişi ornitorenkler yüzerken birbirlerine dokunurlar. Erkekler gagası ile dişinin kuyruğunu tutarak onunla çiftleşme isteğini belirtir. Eğer dişi çiftleşmek istemiyorsa suda bulunan kütük ve dal gibi yapıların arasından yüzerek erkektek kaçmaya çalışır. Dişi çiftleşmek istiyorsa zaten kuyruğunu erkeğin tutmasına izin vermektedir. Erkek daha sonra vücudunu dişinin etrafında kıvırarak kuyruk kısımlarını denk düşürmeye çalışır. Daha sonra erkek birey gagasıyla dişinin omzundan ısırır. Ve çitfleşme devam eder. Ornitorenklerin sucul yaşamlarından dolayı çiftleşme ayrıntıları tam olarak bilinmemektedir.

Tahmini gebelik süreleri 27 gün ve kuluçka süreleri 10 gündür. Yavrularını üç ila dört ay süre ile emzirirler. Dişi bireyler genellikle dört yaşından erken üreme yetilerine kavuşamazlar.

Dişi ornitorenkler, yavrularını korumak ve beslemek için yuva yaparlar. Kuluçka dönemlerinde yumurtayı kuyruğuyla bastırarak kuluçkaya yatarlar. Kuluçkada genellikle 2 ila 3 yumurta bulunur.

Ornitorenkler, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından nesli neredeyse tükenmek üzere olan türler kategorisinde listelenmektedir. Bu da yakın bir gelecekte ornitorenklerin nesillerinin tükenebileceği anlamına gelmektedir.

Ornitorenkler Hakkında Merak Edilenler

Ornitorenkler nerede yaşar?

Ornitorenkler dere, nehir ve göl gibi tatlı su kaynakları çevrelerinde yaşarlar.

Ornitorenkler memeli mi?

Ornitologlar memeliler sınıfına ait canlılardır.

Ornitorenkler yumurtlar mı?

Ornitologlar diğer memelilerin aksine doğurarak değil yumurtlayarak çoğalırlar.

Yumurtlayan tek memeli ornitorenk mi?

Ornitorenkler yumurtlayan tek memeliler değildir. Ornitologlara ek olarak ekidne olarak bilinen canlılar da yumurtlayan memelilerdir.

Ornitorenkler karada mı yaşar su da mı?

Ornitorenkler hem su hem de karada yaşayabilen canlılardır. Bu özellikleri nedeniyle yarı sucul memeliler olarak sınıflandırılırlar.

Ornitorenklerin nesli tükendi mi?

Ornitorenklerin nesli hala devam etmektedir. Ancak yakın bir gelecekte nesillerinin tükenme tehlikesi altında olabileceği düşünülüyor.

Kaynaklar:

• Ojo, E. 2008. “Ornithorhynchus anatinus” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed June 24, 2023 at https://animaldiversity.org/accounts/Ornithorhynchus_anatinus/

• Platypus, https://australian.museum/learn/animals/mammals/platypus/, 28/04/22
• Woinarski, J. & Burbidge, A.A. 2016. Ornithorhynchus anatinus. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T40488A21964009. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T40488A21964009.en. Accessed on 24 June 2023.

Platypus (Ornithorhynchus anatinus), Scott Trageser, December 4, 2018