Dünyanın en ağır yılanı: Dev anakonda (Eunectes murinus)

Fiziksel Özellikler

Dev anakonda (Eunectes murinus) dünyanın en ağır yılanı olmanın yanı sıra en uzun ikinci yılan türüdür. Kayıt altına alınan bireyler arasında en ağır birey 104.4 kg ağırlığındadır ancak toplam uzunluğu 11.4 m olan bir birey ve 227 kg ağırlığa ulaşan bir başka birey rapor edilmiş ancak doğrulanamamıştır. Erkek bireyler ortalama 3 metre uzunlukta olurken dişi bireyler ortalama 6 metre uzunluğundadır. Dev anakondanın gövdesi suda yaşam için oldukça uyumludur. Gövde, gözler ve burun delikleri su bitkileri ile uyum sağlayan renk deseni içermektedir. Vücudu genel olarak kahverengi-yeşil zeytin rengi tonlarındadır. Vücudunda siyah yuvarlak olmak üzere kafasının iki yanında şerit halinde turuncu desenler bulunmaktadır. Dev anakondaların dişileri erkeklerinden daha büyük vücut ölçülerine sahiptir.

Tür Biyocoğrafyası

Dev anakonda, And Dağları’nın doğusundaki Güney Amerika’nın tropikal ovaları boyunca tahmini 623.511 km2’lik bir alana özgüdür. Tür, Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Fransız Guyanası, Guyana, Peru, Surinam ve Venezuela’daki Amazon havzasında bulunmaktadır. Venezüella ve Kolombiya’nın mevsimsel olarak sular altında kalan Llanos çayırlarında, Brezilya ve Paraguay’daki Cerrado’da ve Trinidad Adası’nda da görülebilir. Ekvador’da, tür 167 ile 481 m arasındaki yüksekliklerde kaydedilmiştir.

Yaşam Alanları

Dev anakondalar, sığ, yavaş hareket eden tatlı su habitatlarının yanı sıra tropikal savanlarda, bataklıklarda, nehirlerde, su basmış ormanlarda, otlaklarda ve yağmur ormanlarında görülebilen sürüngenlerdir. Dev anakondalar zamanlarının çoğudu (%86) suda veya su kenarında (%14) geçiren canlılardır. Genellikle sığ (50 cm’den az) suları tercih ettikleri bilinmektedir. Güneşli günlerde, bireyler (özellikle üreyen dişiler) büyük kayalarda, termit tepelerinde, nehir kıyısında veya yüzeyden 10 m yüksekliğe kadar suya sarkan çalılar veya ağaç dallarında güneşlenmek için ortaya çıkarlar. Aktif olmadıklarında yarıklarda, mağaralarda, su bitkilerinin kökleri arasında veya çamurun derinliklerinde saklanırlar.

Beslenme Alışkanlıkları

Yeşil Anakondalar, öldürebilecekleri ve yutabilecekleri herhangi bir avı alacak pusu fırsatçı yırtıcılardır. Sadece gözleri ve burun delikleri su yüzeyinin üzerinde olacak şekilde su altında beklerler ve esas olarak su kenarına su içmek için inen hayvanları avlarlar. Avını sıkıştırarak öldürmeyi tercih ederler. Daha küçük anakondalar avlanmaya kuşlardan başlarlar daha sonra büyüdükçe memelikere ve sürüngenlere geçerler. Avladığı hayvanlar arasında memeliler (kapibara, agutis, küçük kemirgenler, geyik, su samuru, tapir, sığır, keçi, yaban domuzu, armadillo ve su samuru gibi), kuşlar (20’den fazla kuş türünü avladığı bilinmektedir. Bunlar; jakana, ördek ve balıkçıl gibi su kuşlarından oluşmaktadır.), kurbağalar ve balıklar bulunmaktadır. Dev anakondalar yemekten sonra birkaç hafta boyunca yemek yemeden veya hiç hareket etmeden yaşayabilirler.

Yaşam Süresi

Vahşi doğada dev anakondaların ortalama yaşam süresi 10 yıldır. Esaret altında, 30 yıldan fazla yaşayabilirler.

Etimoloji

Yunanca “iyi” anlamına gelen “eu” ile “yüzücü” anlamına gelen nektes sözcükleri ile cins adı oluşturulmuştur. Tür adı ise “fare grisi” anlamına gelen latince bir kelimeden (murinus) oluşturulmuştur. Bu isim muhtemelen holotipin alkolle korunan Dev anakondanın aldığı renge atıfla verilmiştir.

Davranış Özellikleri

Dev anakondalar, öncelikle utangaç ve ketum olmalarına rağmen oldukça vahşi ve olağanüstü güçlüdürler. Rahatsız edildiklerinde, saldırganlarının etrafına gövdesiyle tekrar tekrar vurabilir veya ısırıp tutabilirler. Daha küçük anakondalar çok daha agresiftir ve daha büyük olanlardan daha fazla ısırmaya eğilimlidir. Ölçüldüğünde, her büyüklükteki birey kötü bir anal misk salacak ve rahatsız edildiklerinde uzun, yüksek sesli tıslama üretebileceklerdir. Bu yılanların insanları boğarak öldürdüğünü öne süren anekdotsal bilgiler var, ancak bu henüz doğrulanmamıştır. Bununla birlikte, Dev anakondaların insanlara yırtıcı saldırılar düzenlediğine dair kayıtlar bulunmaktadır. Isırmaları zehirli olmasa da, kavisli dişleri et ve kasları yarayabilir. Ayrıca ağızlarında bir yarayı enfekte edebilen bakteriler bulunmaktadır. Eunectes murinus’un erginlerini avlayan Beyaz kaymanlar (Caiman crocodilus) ve jaguarların (Panthera onca) kayıtları vardır.Tegus (Tupinambis cryptus), Tepeli karakara (Polyborus plancus), ocelots, tilki, leylek, yırtıcı kuş ve balıkçılların genç anakondaları avladıkları bilinmektedir. Yeşil Anakondalar, keneler, sülükler ve çeşitli parazit solucanlar tarafından parazitlenmektedir.

Koruma Statüsü

Dev anakonda Asgari Endişe altındaki tür olarak sınıflandırılmıştır. Çünkü yaygın bir dağılıma sahiptir ve çok sayıda korunan alanda bulunmaktadır. Ayrıca birçok büyük yılan türüne nispeten büyük ve istikrarlı nüfusa sahiptir yani ani bir yok olma tehdidiyle karşı karşıya değildir. Ancak bu tür yüzyıllardır yoğun hasatlara konu olmuştur. Bugüne kadar, canlı bireyler evcil hayvan olarak pazarlanmakta ve ham derileri dünyanın dört bir yanındaki tabakhanelere gönderilmektedir, bu nedenle türler CITES’in Ek II’sine dahil edilmiştir. Brezilya ve Venezuela’da yerel halk, Dev anakondaların yağlarını almak ve iltihaplı hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı tecdavi amacıyla kullanmak için öldürmektedir. Diğer köylülerin çoğu bu yılanları ya korkudan ya da zarar vermesini önleme amacıyla öldürmektedir. Hatta bir balıkçının üremekte olan bir anakonda topluluğunun tamamını yakıt döküp ateşe verdiğine dair kanıt bulunmaktadır. Venezuella’da insanların su ile olan ilişkisi, Dev anakonda bireylerinin kuraklıktan ölme olasılığını arttırarak savana ekosistemindeki popüllasyonları olumsuz etkilemektedir. Son olarak, Dev anakondalar düzenli olarak balık ağlarına takılarak veya araç trafiği nedeniyle hayatlarını kaybetmektedir.

İnsanlarla Etkileşimi

Brezilya ve Peru’nun yerli halkları, anakondaları ticari olarak kullanmaktadır. Bu bölgelerde, yeşil anakondaların büyülü ve ruhsal özelliklere sahip olduğunu düşünülmekte bu yüzden vücut parçaları ritüel amaçlarla satılmaktadır. Yağları bu bölgelerdeki romatizma, iltihaplanma, enfeksiyon, astım ve tromboza karşı ilaç olarak kullanılmaktadır.

Dev anakondalar, bir insanı öldürmek için gerekli oranlara ulaşabilen tek yılandır. Bununla birlikte, yılanların bulunduğu alanlarda düşük insan nüfusu olduğundan dolayı dev anakondaların saldırıları nadirdir.

Kaynaklar:

https://www.reptilesofecuador.com/eunectes_murinus.html

https://animaldiversity.org/accounts/Eunectes_murinus/

https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Eunectes&species=murinus