Alaca sansar (Vormela peregusna)

Fiziksel Özellikler

Alaca sanarları diğer sansarlardan ayıran benzersiz bir kürkü vardır. Alaca sansarların karın kısmı siyah-kahverengi, sırt kısmı ise siyah-kahverengi, sarı-turuncu ve kızıl renk kıllarla kaplıdır. Alaca sansarların siyah ve sarı renkli uzun tüylü bir kuyruğu vardır. Alnında geniş beyaz bir şerit bulunmakta, gözleri siyah bir maskeyle kaplanmaktadır. Kulak çevresi beyazdır.

Alaca sansarların kısa bacakları ve yuvaları kazmak için kullanabildiği uzun pençeleri vardır. Ön uzuvlarındaki pençeler, arka uzuvlarındaki pençelerden 16.7 mm’ye kadar daha uzundur. Avı yakalamaya yardımcı 34 keskin dişi vardır. Bu türün baştan kuyruk sokumuna kadar uzunluğu 288 mm ile 477 mm arasında değişmektedir. Kuyruk uzunluğu 145 mm ile 201 mm arasındadır. Erkek alaca sansarlar Sibirya’da 715 gram’a kadar çıkabilmektedir. Erkek bireyler dişi bireylerden daha ağır olma eğilimindedir ancak ağırlıkları, yaşadıkları bölge boyunca farklılık göstermektedir. Dişi bireyler 295 ila 600 gram arasındayken erkek bireyler 320 ila 715 gram arasındadır.

Tür Biyocoğrafyası

Alaca sansarlar, Güneydoğu Avrupa’nın bazı bölgelerinde, Orta Doğu’da ve Asya’nın bazı bölgelerinde görülebilirler. Menzili kuzeyde Rusya’ya ve doğuda Çin’e kadar uzanır. Alaca sansar Türkiye’nin birçok bölgesinde görülebilmektedir.

Yaşam Alanları

Alaca sansarlar yaşadığı alanlar içerisinde birçok yeri işgal edebilmektedir. Genellikle bozkır ve yarı çöl alanlarda bulunurlar. Bu yarı kurak alanlar genellikle deniz seviyesinden 3000 m yükseklikte yer almaktadır.

Beslenme Alışkanlıkları

Alaca sansarlar fırsatçı yırtıcı hayvanlardır. Diyetleri, büyük gerbiller, ev fareleri, yer sincapları, kuşlar, kertenkeleler ve hatta bazı böcekler gibi bir dizi kemirgeni içermektedir. Alaca sansarların avlanma stratejisi, avın büyüklüğüne ve savunuculuğuna bağlı olarak değişir. Alaca sansarlar avlarına yandan yaklaşırlar. Küçük avlarını orta bölümlerinden, büyük avlarını ise enselerinden ısırırlar. Avları mücadele ederse, genellikle boğazı hedef alırlar.

Yaşam Süresi

Alaca sansarların yaşam süresi hakkında çok az bilgi mevcuttur. Tutsak bir alaca sansar 8 yıl 11 ay yaşadığı kayıt altına alınmıştır.

Davranış Özellikleri

Alaca sansarlar yalnız canlılardır ve genellikle sadece çiftleşme mevsiminde karşı cinsle yakınlaşırlar.Çoğunlukla sabah ve akşam vakitlerinde aktiftirler. Gün içerisinde hareketleri oldukça sınırlıdır. Alaca sansarlar kendilerine in kazarlar ancak fırsatçıdırlar. Büyük yer sincapların inlerinden faydalanabilirler. Alaca sansarlar kimi zaman yuvalarını yiyecek depolamak için kullanırlar. Alaca sansarlar arka ayakları üzerinde oturabilmelerine veya ayakta durabilmelerine rağmen tırmanmaz veya zıplamazlar. Tehdit edildiklerinde, kürklerini dikerek, sırtlarını bükerek ve kuyruklarını kaldırarak saldırganlıklarını gösterirler. Ayrıca saldırı esnasında tıslarlar. Alaca sansarlar yuvalarını diğer sansarlara karşı agresif bir şekilde korurlar.

Koruma Statüsü

Alaca sansarların popülasyonları, menzillerinin pek çok alanında azalmaktadır ve bu alanlarda nadirdirler. Habitat tahribatı, çölleşme ve doğal yaşam alanlarının tarım arazilerine dönüştürülmesi, nüfus büyüklüğünde büyük bir azalmaya yol açmıştır. Kemirgen popülasyonlarının azalmasının yanı sıra karayolu trafiği ve avlanma da alaca sansarların popülasyonlarını azaltmaktadır. Ek olarak, bu tür artan bir problem olan kene ve pire ile enfekte olabilmektedir.

Ekosistemdeki Rolü

Alaca sansarlar, yaşam alanlarının bazı bölgelerinde kemirgen popülasyonlarının kontrol altına alınmasında rol oynarlar. Bu tür ayrıca kızıl tilki ile aynı avlanma alanlarını paylaşabilirler. Alaca sansarlar genellikle kene ve pireler tarafından konakçı olarak kullanılırar.

İnsanlarla Etkileşimi

Tarihsel olarak, Kabil’deki kemirgen sorunlarına yardımcı olması için dükkanlarda Alaca sansar tutulmuştur. Nadir olarak evcil hayvan olarak bulundurulduğu olmuştur. alaca sansarlar, pazar değeri olmamasına rağmen kürkleri için zaman zaman tuzaklarla avlanmıştır.

Alaca sansarlar kümes hayvanlarını avlayabilirler. Bundan dolayı kimi zaman insanların yaşam alanlarında görülebilmektedir.

Kaynaklar:

https://animaldiversity.org/accounts/Vormela_peregusna/