Dünyanın en büyük kertenkelesi: Komodo ejderi (Varanus komodoensis)

Tür Biyocoğrafyası

Komodo ejdeji, Komodo, Flores, Rinca ve Padar adaları da dahil olmak üzere Endonezya takımadalalarının küçük Sunda bölgesinde bulunmaktadır.

Yaşam Alanları

Yetişkin Komodo ejderleri çoğunlukla tropikal savan ormanlarında yaşarlar. Uzun otların ve çalıların olduğu açık ova alanlarını tercih ederler, ancak plajlar, sırt tepeleri ve kuru nehir yatakları gibi diğer habitatlarda da bulunabilirler. Genç Komodo ejderleri diğer yırtıcılardan korunabilmek için ağaçlarda yaşarlar.

Fiziksel Özellikler

Komodo ejderleri, 165 kg vücut ağırlıkları ve 3 metreyi aşan boylarıyla en büyük kertenkele konumundadır. Yavru bireyler sarı ve siyah çizgilere sahiptir. Yetişkin bireyler kahverengiden grimsi kırmızıya kadar donuk ve tek tip renktedir. Sağlam gövdeleri kapa pullarla kaplıdır. Güçlü uzuvlara ve kaslı bir kuyruğa sahiptir. Erkekler daha büyük olma eğiliminde olsalar da, cinsiyetler arasında belirgin bir morfolojik farklılık yoktur.

Beslenme Alışkanlıkları

Yetişkin bir komodo ejderini genellikle leşlerle beslenir, ancak keçiler, domuzlar, geyikler, mandalar ve daha küçük komodo ejderleri de dahil olmak üzere çeşitli büyüklükteki avlarla beslenmeleri nadir değildir. Komodo ejderleri daha büyük avları pusuya düşürür ve daha sonra onu ısırır. Isırığın ardından yaralı hayvanı kan kaybına veya enfeksiyona yenik düşene kadar takip ederler. Komodo ejderlerinin tükürüğü, avlarında hızla enfeksiyona yol açan bakteriler açısından zengindir. Yavrular çekirgeler, böcekler, küçük kertenkeleler, yumurtalar, kuşlar ve nihayetinde küçük memelilerle beslenir. Komodo ejderleri, beslenme esnasında boğazını ve esnek kafatasını genişleterek büyük parçaları yutabilirmektedir.

Tür Yırtıcıları

Yetişkin Komodo ejderleri besin zincirinin en üstünde yer alır ve yırtıcıları yoktur. Büyüyene kadar ağaçta yaşayarak diğer yırtıcılardan korunurlar.

Yaşam Süresi

Birçok Komodo ejderi yavru olduğu dönemde diğer yırtıcılara av olsa da, yetişkinlik dönemine kadar hayatta kalmayı başaran bireyler 50 yıl kadar yaşam sürmektedir.

Davranış Özellikleri

Komodo ejderleri, gün içerisinde 1.9 km²‘ye kadar ulaşan ev aralıklarında dolaşarak zaman geçirirler. Bu alanı savunmazlar, bu nedenle ev aralıkları diğer komodo ejderlerinin ev aralıkları ile çakışabilir. Ancak ortak alanda yiyecek bulunursa ilk olarak en büyük birey yemek yer. Yiyecek bulunduğunda, önce her zaman önce en büyük erkekler, ardından küçük erkekler ve dişiler en son ise yetişkin bireyler gittikten sonra ağaçta yaşayan genç bireyler gelir. Komodo ejderleri genellikle yiyecek ararlar. Aynı zamanda bireyler hızlıca koşabilmektedir. Gizli ve güçlü bir saldırı ardından avını yere indirebilirler. Tükürükleri, ısırdıktan sonra avın enfeksiyondan ölmesine neden olabilecek 50’den fazla farklı bakteri türü içermektedir. Komodo ejderleri, geceleri ve hava çok sıcak olduğunda içine çekilip serinleyebileceği yuvalar kazarlar.

İletişim ve Algı

Komodo ejderleri sınırlı bir ses aralığını duyabilmesine rağmen 300 metre uzağı görebilirler. Yiyecekleri algılamak için koku alma duyusundan faydalanırlar. Erkek bireyler, çiftleşme ve beslenme sırasındaki hakimiyeti diğer erkek bireylerle güreşerek belirlemeye çalışırlar. Dişi bireyler, çiftleşmeye hazır olduklarını bildirmek için dışkılarıyla birlikte bir koku yayarlar ve erkek bireyler, çenesini dişiye sürterek ve vücudunu yalayarak bu isteğe karşılık verir.

Koruma Statüsü

Komodo ejderleri Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından Hassas Tür (VU) olarak belirtilmiştir. Yani orta vadede soyu tükenme riskiyle karşı karşıyadır. Kaçak avlanma ve habitat kaybı tür neslini olumsuz etkilemektedir.

Ekosistemdeki Rolleri

Komodo ejderleri yaşadığı çevrenin en büyük yırtısı olmakla birlikte bölgelerindeki en büyük hayvanlardan biridir. Yakın zamanda ölmüş hayvanlarla da beslenerek doğada çöpçü rolünü üstlenirler.

İnsanlarla Etkileşimi

Komodo ejderleri kimi zaman insanlar için tehlikeli olabilmektedir. Nadir de olsa insanlara saldırdığı ve ölümle sonuçlanan vakalar olduğu bilinmektedir. İnsanların dışında bölgedeki diğer hayvanlara (inek, keçi vb. gibi) zarar verebilmektedir.

Kaynaklar:

https://www.flickr.com/photos/149281781@N05/40367713873/

https://animaldiversity.org/accounts/Varanus_komodoensis/