En Büyük Yabani Köpek Türü: Gri Kurt (Canis lupus)

Fiziksel Özellikler

Köpekgillerin en büyük üyesi olan gri kurtların vücut büyüklükleri coğrafyaya göre farklılık göstermektedir. Genellikle kuzey popülasyonları güney popülasyonlarından büyük olma eğilimindedir. Burun ucundan kuyruk ucuna toplam uzunluğu 1 m olan erkek bireyler ortalama 55 kg gelmektedir. Dişi bireyler ise burundan kuyruk ucuna 87 cm ile 111 cm arasında olurken ortalama 45 kg ağırlığındadır. Yerden yükseklikleri 60 ila 90 cm arasında olan kurtlarda dişi bireyler erkeklerden biraz daha cüsselidir.

Gri kurtların boyutları coğrafyaya göre değiştiği gibi renkleri de değişim göstermektedir. Kuzey kutbunda bulunan popülasyonlarda tamamen beyaz olmanın yanı sıra gri, kahverengi ve siyah gibi çok farklı renk tonlarında bireyler görülebilmektedir. Ayrıca yoğun kürklü yapıları sayesinde soğuk hava koşullarına son derece uyumlu canlılardır.

Tür Biyocoğrafyası

 Gri kurtlar, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya topraklarında görülebilmektedir.

Yaşam Alanları

Kurtlar en geniş dağılıma sahip kara canlılarından bir tanesidir. Arktik tundra ormanlarında, kırsal alanlarda ve kurak coğrafyalarda görülebilirler. Ülkemizde insan etkileşiminin az olduğu ormanlık alanlarda yaşasalar da kümes, ahır ve çöplük gibi alanlara aç kaldığında inen kurtlar sıklıkla görülebilmektedir.

Beslenme Alışkanlıkları

Gri kurtlar etobur canlılardır. Avlarını yalnız başına veya sürüler halinde avlayan bu canlılar başka canlıların avladığı canlıları çalabildiği gibi leşlerle de beslenebilirler. Coğrafya kurtların diyetinde önemli rol oynar. Geyik, bizon, misk öküzü ve ren geyiği gibi canlıları avlamak için sürü halinde ava çıkarlar. Bu avlarda kolay av olarak görülen zayıf ya da yaşlı bireyler tercih edilir. Bir gri kurdun günlük et ihtiyacı yaklaşık olarak 9 kg’dır. Kunduz, tavşan ve diğer küçük memeliler de kurtlar tarafından avlanılmakla birlikte diyetinin büyük kısmını da bu canlılar oluşturur.

Üreme Bilgisi

Tek eşli olan gri kurtlarda üreme Ocak ve Nisan ayları arasında gerçekleşse de kuzey popülasyonları güney popülasyonlarına göre daha geç üreme dönemine girerler. Çiftler genellikle ömür bıyu sürecek bir çift bağına sahiptir. Çiftler birlikte çok fazla zaman geçirirler. Dişi kurtlar yılda bir kez ve 5 ila 14 gün arasında süren kızgınlık dönemlerine girerler ve çiftleşme bu dönemlerde gerçekleşir. Çiftleşme sonrasında dişi bireyler yavrularını büyütmek için yer altına yavrularının ve kendisinin sığabileceği büyüklükte yuva yaparlar. Bu yuva su basmasını önlemek için genellikle önce aşağı sonra yukarı yönlü kazarlar. Bu sayede yağmur suyu yuva girişinde toplanır ve iç kısımdaki yavrulara erişmesi engellenir. Yer altındaki yuvalarda birkaç hafta süresince kalan yavrular daha sonra başka yuvalarda, devrilmiş ağaçların altında veya mağara gibi korunaklı alanlarda bakılırlar.

Dişi gri kurtlar her doğumda ortalama 6 ila 7 arasında yavru doğururlar. Yavrular ilk 3 hafta boyunca neredeyse hiç başından ayrılmaksızın dişi birey tarafından bakılırlar. Ancak genel anlamda yavru bakımı sürünün tüm üyeleri tarafından gerçekleştirilir. Yavrular 45 günlük olana kadar sürü üyelerinin kustuğu yiyeceklerle beslenirler. Dişi yavrular 2 yaşında cinsel olgunluğa erişirken erkek bireyler 3 yaşından sonra cinsen olgunluğa erişirler.

Dünyaya gelen gri kurt yavruları kör ve sağırdır. Yarım kilo olan bu yeni yavrular ısınmak için tamamen anne bireye bağlıdırlar. 10 ila 15 günlük olduklarında mavi gözleri açılan bu yavrular yalnızca ön ayaklarını istedikleri gibi kullanabilirler bu nedenle emeklemek yapabilecekleri tek aktivitedir. Yavrular 20 ile 77 günlükken yuvalarından ilk kez yeryüzüne çıkarlar ve oyun oynayarak dövüşmeyi bu dönemlerde öğrenirler. Kış aylarına kadar avlanma kabiliyetlerini süratle arttırırlar ve sürü ile avlanmaya da bu dönemlerde başlarlar.

Yaşam Süresi

Gri kurtlar vahşi doğada 13 yıl kadar yaşabilseler de bu süre ortalama 5 ila 6 yıl kadardır. Ölüm nedenleri genellikle yaşlılıktan veya diğer kurtlarla dövüşürken aldıkları yaralardan kaynaklanmaktadır. Gri kurtlar esaret altında 15 yaşına kadar yaşayabilirler.

Davranış Özellikleri

Son derece sosyal olan gri kurtlar sürü halinde yaşayan hayvanlardır. Sürü boyutları yaşam alanının genişliğine ve av bolluğuna bağlı olarak ortaşama 5 ila 9 bireyden oluşsa da 36 birey içerek sürüler de oluşturabilirler.

Gri kurt sürüleri her yıl durağan ve göçebe dönemler geçirirler. İlkbahar ve yaz aylarında yavrular yetiştirilirken durağan dönem, sonbahar ve kış aylarında ise göçebe dönem gerçekleşir. Kurtlar göçcebe dönemlerinde genellikle geceleri hareket ederler. Günlük katedilen mesafe 200 km’ye kadar çıkabilmektedir. Bir kurt 55 ila 70 km hıza kadar koşabilmektedir.

Koruma Statüsü

Kurtlar, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından Asgari endişe altındaki türler (Least-concern species) kategorisinde listelenmektedir.

Kaynaklar:

• Gray wolf (Canis lupus), https://ecos.fws.gov/ecp/species/4488, Environmental Conservation Online System
• Smith, J. 2002. “Canis lupus” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed May 25, 2023 at https://animaldiversity.org/accounts/Canis_lupus/
• Wolf (Canis lupus), https://www.flickr.com/photos/145973700@N06/49294473496/, Flickr
• Boitani, L., Phillips, M. & Jhala, Y. 2018. Canis lupus (errata version published in 2020). The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T3746A163508960. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T3746A163508960.en. Accessed on 25 May 2023.