Kuşların İlkbahar ve Sonbahar Göçlerinde Vücutlarında Ne Gibi Değişiklikler Olur?
Kuşlar, tehlikeli göç yolculuklarında güçlenmek için vücut ağırlıklarını neredeyse iki katına çıkarabilir hatta iç organlarını bile küçültebilirler.
Göç yolculukları oldukça tehlikeli olsa da büyük bir ihtişama sahiptir. Kuşların bu ihtişamlı yolculuklarında vücutlarını uyguladıkları 5 inanılmaz değişim.
Kaynak: Greg Lavaty
Vücut Ağırlıklarını İki Katına Kadar Çıkarabilirler
Penn State Üniversitesi’nde kuş biyolojisi profesörü Paul Bartell, bir kuşun göç moduna geçme zamanının geldiğine dair ilk ipucu yaşadığı alandaki mevsimsel değişiklerle anlaşılmaktadır. Ya sonuda günler kısaldığında, kuşlar hiperfajiye (aşırı yeme eğilimi) uğrarlar. Göçten önce yağ depolamak için iki hafta veya daha uzun bir süre boyunca aşırı miktarda yiyecek yerler. Bu süre zarfında kuşlar, yüksek enerjili meyveleri ve yağ olarak depolanan karbonhidrat ve lipit ağırlıklı meyvelerle beslenirler.
Kuşların yağa bağımlılığı hayvanlar aleminde alışılmadık bir durumdur. Rhode Island Üniversitesi’nde vahşi yaşam ekolojisi ve fizyolojisi profesörü Scott McWilliams, “Yakıt olarak yağları kullanmaları dikkat çekici” diyor. Örneğin insanlar, dayanıklılık için öncelikle karbonhidratlara güvenirler çünkü sistemimiz onları verimli bir şekilde kullanılabilir enerjiye dönüştürebilir. Ancak kuşlar için yağ daha mantıklı. Çünkü yağlar, karbonhidrat ve proteinden daha hafif ve daha az hacimlidir. Göç sırasında kanat çırparak havada kalması gereken küçük gövdeler için bu oldukça önemlidir. Ayrıca yağlar, karbonhidratlardan daha fazla enerji içermektedir. McWilliams, ”Uzun mesafeler boyunca uçmak istiyorsanız depoladığınız birim başına en fazla enerjiyi alırsınız.” diyor. Kuşlar uçarken besin depolamak için dinlenebilir ve beslenebilirler. Bu yüzden, kuşların ihtiyaç duyduğu lipit bakımından zengin bitkilerin göç yolu üzerinde olması oldukça önemli.
Yakut gerdanlı sinek kuşlarının vücutlarına oranla en çok depolama yapan kuşlar olduğu bilinmektedir. Göçe başlamadan önce vücut ağırlıkları, çoğu yağ olmak üzere iki katına çıkmaktadır. Hatta bazı bireyler sadece 4 günlük bir sürede vücut ağırlıklarının yarısı kadar kütlesini arttırabiliyor. En hızlı metabolizmaya sahip olan hayvanlardan biri olduğu için buna ihtiyaçları vardır.
İç Organlarını Küçültebilirler
Kaynak: Norman West
Bir kuş göç sırasında aldığı yağları vücudunun tek bir yerinde depolamaz, düzgün bir şekilde dağılması gerekir. Bu uygunluk için birçok kuş türü iç organlarını küçültebilir veya büyültebilir. Kuş dünyasının en uzun göç yolculuğunu yapan Kıyı çamur çulluğunu ele alalım. Enerji yönünden yüksek yağlara yer açmak için, karaciğerlerini, böbreklerini ve sindirim sistemini oluşturan dokuları yüzde 25 oranında küçültmektedir. Bu vücudun otofaji (Yunanca “kendi kendine yemek” anlamına gelir) adı verilen hücrelerini ve dokularını geri dönüştürmesini ve temizlemesini sağlayan doğal bir hücresel süreç yoluyla gerçekleşir. Kıyı çamur çulluğu ayrıca, uçuş sırasında ekstra enerji ve oksijen dağıtmak için kalp ve göğüs kaslarının boyutunu arttırmaktadır.
Kuşlar ayrıca hiperfaji sırasında organ dönüşümü geçirmektedir. Kıyı çamur çulluğu gibi ötücü kuşlar, kilo almak için meyveler ve böceklerle beslenirken, daha fazla yiyecekten beslenebilmek için sindirim kanallarını genişletmektedir.
Uykularından Fedakarlık Yaparlar
Uyku, insanlar için vazgeçilemez bir ihtiyaçtır. Bir insanın buna uzun süre karşı koyması neredeyse imkansızdır, ancak kuşlar için bu kadar hayati önem taşımaz. Göç sırasında değişen mevsim nedeniyle ortaya çıkan bir değişim, kuşları gece yolculuklarına uyum sağlamaya ve daha az uyumaya zorlar. Havadayken kuşlar nasıl dinlenir? Bu oldukça basit bir soru olduğu gibi anlaşılması da güçtür. Orta ve Güney Amerika’dan kuzey Kanada ve Alaska’ya 3.000 mil göç eden Swainson’ın ardıçları, tek seferde yaklaşık 9 saniye boyunca uyku benzeri bir duruma girmektedir. Beyninin bir yarısı dinlenirken diğer yarısı avcılardan veya havada başta kuşlarla çarpışmadan kaçınmak için uyanık kalmaktadır.
Kaslarını Enerji Olarak Tüketirler
Kaynak: Punkbirdr Photo
Dayanıklılık üzerine çalışan sporcular karbonhidrat ve yağ kaynaklarını tükettiklerinde dehidrasyon ve açlıkla karşı karşıya kalırlar. İnsanlar kendilerini bu derece yorduktan sonra aynı uğraşı eskisi gibi sağlıklı yerine getiremeyebilir. Ancak kuşlarda bu durum tam olarak böyle değildir. Bazı kuş türleri göç noktalarına ulaşabilmek için kaslarını yakmaktadır. Tabii kuşlar her ne kadar kaslarını göç esnasında tüketse de göçten sonra bu kasları geri kazanması önemlidir.
Göçten Önceki Hallerine Dönerler
Kuşlar göç yollarını tamamladıktan sonra, organların işlevleri ve şekillerini eski haline getirmeli ve zayıflamış yağ depolarını yeniden doldurmaları gerekir. İlkbahar göçü sırasında bu oldukça önemlidir, çünkü kuşlar, üreme alanlarına ulaşır ulaşmaz, çiftleşmenin zor kısmını yerine getirmek zorundadır. Eşleri etkilemek, yeni yavruları üretmek ve büyütmek zorundadır hem de hala kendisine bakmak durumundayken.
Sonbahar göçü sırasında riskler daha düşüktür, çünkü göç sonunda kuşların üremesine gerek yoktur, ayrıca güneydeki daha sıcak, tropikal bölgeler daha fazla yiyeceğe sahip olma eğilimindedir. Kuşların, göçten sonra vücut ağırlıklarının ortalama yüzde 17 ila 23’ünü yağ olarak geri kazanmaları gerekmektedir.
Kaynaklar:
