AIDS Vahşi Şempanzelerin Ölümüne Sebep Oluyor mu?
Yaygın görüşün aksine, HIV-1 virüsü şempanzeleri öldürüyor olabilir.
Araştırmacılar uzun zamandır insanları enfekte eden ve AIDS salgınını tetikleyen şempanze virüsü SIVcpz’nin (Simian immün yetmezlik virüsü) maymunlara zarar vermediğini varsaydılar. Ancak bugün burada 16. Retrovirüsler ve Fırsatçı Enfeksiyonlar Konferansı’nda sunulan yeni veriler, SIVcpz ile enfekte olmuş vahşi şempanzelerin, enfekte olmayan şempanzelere göre ölme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Hayvanlar ayrıca bağışıklık sistemlerinde AIDS benzeri hasarlar gösterebilirler. Bulgular, şempanzelerin de bir AIDS salgınından muzdarip olma olasılığını artırıyor.
40’tan fazla Simian immün yetmezlik virüsü veya SIV, Afrika primatlarını enfekte etti, ancak nadiren hastalığa neden olurlar. SIVcpz 1989’da keşfedildi ve kısa süre sonra HIV-1 ile yakından ilişkili olduğu ve ondan önce geldiği anlaşıldı. Birkaç araştırmacı kısa süre sonra şempanzelerin virüsle uzun süre yaşadığını ve bağışıklık sistemlerinin SIVcpz ile birlikte var olmak üzere evrimleştiğini öne sürdü. Konferansta, Hahn’ın laboratuvarında yüksek lisans öğrencisi olan Rebecca Rudicell, araştırmacıların SIV’ın vahşi şempanzeler üzerindeki etkisini değerlendirmek için artık yeterli veriyi topladıklarını açıkladı.
Rudicell, Hahn ve meslektaşları, Jane Goodall’ın ünlü kıldığı Tanzanya bölgesi Gombe Stream Ulusal Parkı’nda yaşayan şempanzelerden 2000 ve 2008 yılları arasında toplanan 1099’dan fazla dışkı örneğini incelediler. Bu örneklerden 18 şempanzede SIV enfeksiyonu kanıtı buldular. SIV’ın prevalansı Gombe topluluklarında %9 gibi düşük bir seviyeden %18 gibi yüksek bir seviyeye kadar çıkabilmektedir, bu da Sahra altı Afrika’nın en çok etkilenen ülkelerindeki insan popülasyonlarında görülen yıkıcı enfeksiyon seviyelerini yansıtmaktadır.
Rudicell, çalışmaları sırasında enfekte olmayan 18 şempanzeden 7’sinin, enfekte olmayan 76 hayvandan 10’unun öldüğünü söyledi. Bilim adamları, yaş ve diğer değişkenler için düzeltme yaptıklarında, SIV ile enfekte şempanzelerin virüssüz maymunlara göre 15 kat daha yüksek ölüm riskine sahip olduğunu keşfettiler. Ölen enfekte şempanzelerin ikisinden alınan lenf düğümleri üzerinde yapılan araştırmalar, HIV ile enfekte insanlarda görülen immünolojik yıkım tipini gösterdi. Ve bu şempanzeler ayrıca düşük seviyelerde CD4 (Bir glikoprotein) hücrelerine, yani SIV ve HIV-1’in ana hedefleri olan lenfositlere sahipti.
Araştırmacılar şempanzelerin AIDS’ten öldüğünü bilmese de, veriler toplantıda primatologlara ikna edici bir kanıt verdi. Louisiana, Covington’daki Tulane Ulusal Primat Araştırma Merkezi’nden virolog Preston Marx, “Bence bu grupta AIDS var” diyor. Bulgu, HIV-1 ve SIV arasındaki ilişki hakkında kışkırtıcı soruları gündeme getiriyor. Örneğin, özellikle insanlarla şempanzeler arasındaki yakın benzerlikler göz önüne alındığında, SIV’ın neden şempanze bağışıklık sistemlerine zarar verdiği halde HIV-1’e zarar vermediği bir sırdır. Çalışma, aşı üreticilerine hangi bağışıklık tepkilerinin hedefleneceği konusunda da ipuçları verebilir. Ayrıca, SIV’ın Gombe ve başka yerlerde görülen endişe verici şempanze düşüşüne sebep olup olmadığı konusunda da bir bilgiye sahip değiliz. Marx, “İlginç ve yeni bir bilgi” diyor. “Burada hastalık oranı şaşırtıcı derecede yüksek.”
Kaynaklar:
https://www.science.org/content/article/are-wild-chimpanzees-dying-aids
