Kuş Gözlemcisi Ayşe Öğretmen | DoğaBilim Konuşuyor

Kendinizden biraz bahseder misiniz?

Öğretmenim, çocukluğumdan beri doğa tutkunu ve belgesel izleyicisiyim. Doğanın iyileştirici gücünü kesfetmiş ve doğa ile uyumlu bir yaşam için çabalayan biriyim. 2018 yılından beridir de aktif kuş gözlemcisiyim.

Kuş gözlemine başlamanızda neler etkili oldu? Kuş gözlemi ile ilk tanışma hikâyenizi anlatır mısınız?

İzmir Seferihisar Doğa Okulu’nun çalışmalarına katıldım birkaç yıl boyunca. Orada kuşlarla ilgili ilk farkındalığım oluştu ve Doğa Derneği’nin önemli kuş alanları çalıştayı kuş gözlemine tam olarak başlamamı sağladı diyebilirim. O çalıştayda Türkiye’nin profesyonel kuş gözlemcileriyle tanıştım. Bunlardan biri de sensin Furkan 🙂 Senin de çok katkın oldu. Sorularımı hep yanıtladın. Kertik ne demek diye sormustum sana 🙂 Gözlemci terminolojisiymiş senden öğrendim. Bir de fotoğraf makinesi en önemlisi. Fotoğraf çekerken kuşların renk renk, çeşit çeşit olduğunu öğrendim ve yaz tatilinde Bingöl’deki köyümün kuşlarını fotoğrafladım. Bu fotoğrafları çoğunlukla ODTÜ kuş gözlem topluluğundan Cem Orkun Kıraç ve Kaan Özgencil, bir de Doğa Okulu’ndan Güven Eken, bir whatsapp grubu üzerinden tanımladılar. İlk adımımı kolaylaştıran bu insanlara çok şey borçluyum.

Hem öğretmenlik hem kuş gözlemi zor olmuyor mu?

Tam tersi, öğretmenliğimi keyifli kılıyor. İnsanın yaşamdan keyif aldığı, keşfetme ruhunu beslediği bir hobiye sahip olması, işini de verimli yapmasını sağlıyor. Kuş gözlemcisi olduktan sonra, öğretmenliğim de değişti, gelişti.

Çevrenizdeki insanlar ve öğrencileriniz kuş gözlemi yapmanızı nasıl karşılıyor?

Kuş gözlemi yaparken çok heyecanlanıyorum haliyle beni heyecanlı görmek öğrencilerimin çok hoşuna gidiyor. Çevremde doğaya duyarlı olanlar tarafından çok olumlu karşılanıyor ama doğa ile bağlantısı zayıf olanlar “ne yapıyor bu yahu” diyorlar. Hep kuş hep kuş diye bu durumdan rahatsız olduğunu dile getirenler de oldu.

Ülkemizde kuş gözlemciliğinin durumu hakkında neler diyebilirsiniz? Yeterince gözlemci var mı?

Yeterince gözlemci olduğunu düşünmüyorum, öyle ki çoğumuz birbirimizi tanıyoruz. Ama bir gelişim içindeyiz ve bu sayının artacağını düşünüyorum.

Gördüğünüz kuş türlerini nasıl tanımlıyorsunuz? Kullandığınız kaynaklardan bahsetmek ister misiniz?

Bird Guide’nin mobil uygulamasını kullanıyorum. Çoğunlukla fotoğraf üzerinden tanımlamaya çalışıyorum. Emin olmadığım türleri bir bilene soruyorum. Son bir yıldır bu bilirkişi kuş uzmanı Lider Sınav, kendisine teşekkürlerimi ileteyim bu vesileyle.

Kuş gözlemi yaparken kullanacağımız ekipmanları tercih ederken nelere dikkat etmeliyiz?

Bu biraz maddiyatla ilgili. Kuş gözlem için sadece iyi bir dürbün yeterli diyenler çoğunlukta. Ama ben fotoğrafla başladığım için öncelikle kuş gözlem için uygun olan 100-400 mm bir objektif aldım. Bundan büyüğünü taşıyamam. Ağır oluyor çünkü bu ekipmanlar. Geçen yıllarda Enez’de iki gözlemciyle karşılaşmıştım arazide. Adamlar arabadan bir valiz ekipman çıkardılar mesela. Dediğim gibi kuş gözlemi ekipmanları biraz pahalı. İyi bir gözlem için; yüksek zoomlu fotoğraf makinesi, teleskop, tripot, dürbün ve mümkünse iyi bir arazi aracı gerekiyor. Fotoğraf makinesi şart değil diyebiliriz ama fotoğrafçılar için vazgeçilmez. Benim orta düzeyde dürbünüm ve iyi bir fotoğraf makinem var. Araba henüz yeni. Kuşlar arabadan kaçmadığı için araba iyi gözlem yapmayı sağlıyor bundan dolayı aracı da ekipmanlarımdan sayıyorum.

Kuş gözlemini için seyehat ediyorsunuz. Sıradan seyahatlerden ne farkı var bu seyahatlerin?

Kuş gözlem için yaptığım seyahatler çok heyecanlı. Gittiğim yerlerde kuş gözlemcileriyle tanışıyorum ve bazen bu sosyalleştiriyor. Tek başıma yaptığım gözlemler ise terapi gibi. Bir ben varım bir doğa ve kuşlar ve keşfetme hissi. Bunu başka seyahatlerde bulmak zor. Kendimle vakit geçiriyorum, kendimle yakınlaşıyorum. Yani hem sosyalleşme hem de inziva ihtiyacımı karşılıyor. Hangi tür seyahati seçtiğime bağlı. Hatta kuş gözlem yüzünden şehir değiştirdim. Şu anda önemli kuş alanlarından biri olan Enez bölgesinde yaşıyorum. Böyle değişimlere de vesile oldu hayatımda.

Kuş gözlemini merak edenlere ne söylemek istersiniz? Nereden başlamalılar?

Kuş gözlemine yeni başlayanlar çekinmeden soru sorsunlar öncelikle. Bird guide uygulamasını öneririm tanımlama için. Onları motive edecek kuş gözlemcileriyle iletişimde olup onların çalışmalarını sıkı takibe alsınlar.

Bu arada, bu kadar kuş görmüşken muhtemelen bazı türler diğerlerinden öne çıkıyordur. En çok sevdiğiniz kuş türleri hangileri?

Bu çok zor bir soru. Ama bülbülün sesi, ve çütrenin rengi beni çok etkiliyor. Ama saysam bitmez, her biri ayrı güzel. Yırtıcıları izlemek ayrı güzel, şu kuşları ayrı, ötücüler başka güzel.

Son olarak doğa ve kuşları sevenlere ne söylemek istersiniz?

Doğa ve kuşları sevenler iyi ki varsınız. Daha da çoğalın diyorum 🙂 ve sana da çok teşekkür ediyorum Furkan, bu değerli çalışman için.

Bu güzel ve anlamlı sohbet için ben teşekkür ederim.