Dünyanın En Büyük Baykuş Türü: Puhu (Bubo bubo)
Fiziksel Özellikler
Puhular dünyanın en büyük baykuşlarından birisidir. Çok iri, çarpıcı ve turuncu gözleriyle tanınırlar. Belirgin kulak tutamları vardır ve esas olarak kahverengi-siyah ve sarımsı kahverengi renktedir. Yüz diskleri, siyah, gri ve beyaz ile yoğun bir şekilde belirgindir. Üst kısımları siyah çizgili alt kısımlarından daha koyu ve boğazları beyazdır. Bu baykuşların kuzeydoğu coğrafi ne gidildikçe solgunlaşmakta, Pasifik kıyılarına doğru gidildikçe de giderek koyulaşmaktadır. Ayrıca, boyut kuzeyden güneye ve doğudan batıya doğru gidildikçe azalma eğilimindedir.
Tür Biyocoğrafyası
Puhular öncelikle Palearktik bölgede yaşarlar, ancak Doğu Bölgesi ve Etiyopya Bölgesi kadar güneye ve Sibirya’nın en uzak noktalarına kadar kuzeye seyahat edebilirler. Kuzey Afrika, Avrupa, Orta Doğu ve Asya’da bulunurlar.
Fotoğraf: Matthew Paulson
Yaşam Alanları
Bu baykuş türleri iğne yapraklı ormanlar, sıcak çöller, sıradağlar ve nehir yatakları dahil olmak üzere birçok farklı habitatta bulunabilirler. Özellikle yuva yaparken kayalık alanlada yaşamayı tercih ederler. Puhular, yeterli besin kaynağı ve yuvalanma alanları olan habitatları ararlar. Habitatları oldukça çeşitlidir. Tarım arazileri ve otlaklar gibi az sayıda ağaç bulunabilen açık alanlarda da görülebilirler.
Beslenme Alışkanlıkları
Puhular etoburdur. Öncelikle gece avcılarıdır ve çeşitli avlanma tekniklerine sahiptirler. Avlarını havada ya da yerde yakalarlar. Ormanlardan ziyade açık ve ferah yerlerde avlanmayı tercih ederler. Çoğu baykuş gibi çok yetenekli avcılardır ve puhularda da bir istisna değildir. Baykuşlar kanatlarını çırparken çok az ses çıkaracak şekilde evrimleşmiştir. Gece görüşleri, gelişmiş işitmeleri ve sessiz uçuşları ile kendi bölgelerinin tetikçileridir. Avları genellikle takip edildiklerinden habersizdir. Sıçanlar, fareler, tarla fareleri , böcekleri ve hatta geyik ve tilki gibi büyük avlar da dahil olmak üzere yakalayabilecekleri hemen hemen her şeyi avlarlar. Ayrıca karga, ördek ve baykuş türleri gibi kuşlarla da beslenebilirler. Baskın av, habitattan habitata değişebilir, ancak çoğunlukla küçük kemirgenlerdir .
Yaşam Süresi
Puhular, yetişkinliğe ulaştıklarında nispeten uzun bir ömre sahiptir. Doğal düşmanları yoktur. Vahşi doğada yaklaşık 20 yıl yaşarlar, ancak esaret altında 60 yıldan fazla yaşayabilirler.
Fotoğraf: Klaus Günther
Davranış Özellikleri
Puhular, çiftleşme dönemi dışında, yalnız hayvanlardır. Bölgelerini diğer baykuşlara karşı şiddetle savunurlar. Puhular, yiyecek kıtlığı nedeniyle ayrılmak zorunda kalmadıkları veya başka baykuşlar tarafından sürülmedikleri sürece aynı bölgede kalmayı tercih ederler. Büyük boyutlarına rağmen, çok zor canlılardır, bu da doğal ortamlarında yapılan çalışmaları zorlaştırmaktadır. Puhular, günlerinin çoğunu nispeten hareketsiz kalarak ağaçlarda tüneyerek geçirirler. Gecedirler ve alacakaranlıkta aktif hale gelirler ve gece boyunca böyle kalırlar. Yiyecek az olduğunda, gün boyunca avlanırlar.
İletişim ve Algı
Puhular yüksek sesli çağrılarıyla bilinir. Göründüklerinden çok daha fazla duyulurlar. Başkalarına belirli bölgelere girdiklerini veya girmekte olduklarını bildirmek için çeşitli ötüşlerini kullanırlar. Farklı ötüşler, farklı ruh hallerini temsil eder ve türün her bir üyesi arasında kolayca tanınır. Ayrıca puhular, çağrılarının yoğunluğuna göre davetsiz misafirlerin büyüklüğünü ve mesafesini deşifre edebilir. Ayrıca eşleri cezbetmek için alçak bir gırtlak sesi kullanırlar. Puhuları incelemek zor olsa da, (diğer baykuşlar gibi) mideleri sindirim sürecinden geçtikten sonra baykuş peleti olarak bilinen şeyi kusarlar. Bu baykuş peletleri, sindiremedikleri avın kıllarını, tüylerini ve kemiklerini içerisinde barındırmaktadır.
Koruma Statüsü
Puhular nadir görülür ancak henüz tehdit altında değildir. İnsan istilasından kaynaklanan habitat kaybı nedeniyle sayıları giderek azalmaktadır.
Ekosistemdeki Rolü
Puhular besin zincirinin en üstündedir. Farklı ekosistemlerinde kemirgenlerin sayısını düşük tutmada fayda sağlarlar. Bu türün ortadan kaldırılması, belirli bir bölgedeki kemirgen popülasyonunun önemli ölçüde büyümesine neden olabilir. Bu nedenle, yaşadığı bölgelerde önemli avcı hayvan türleri içerisinde yerini alırlar.
Fotoğrafİ: Klaus O
İnsanlarla Etkileşimi
Puhular, topraklarında kemirgen sayısını azaltmak isteyen çiftçiler için ekonomik olarak faydalıdır. Pek çok kuş gözlemcisi, bu nadir kuşa hem doğal ortamlarında hem de hayvanat bahçelerinde bir görmek için çaba harcamaktadır.
Puhuların insanlar üzerinde bilinen hiçbir olumsuz etkisi yoktur.
Kaynaklar:
- Cantrell, J. 2004. “Bubo bubo” (Çevrimiçi), Animal Diversity Web. 06 Haziran 2023’te https://animaldiversity.org/accounts/Bubo_bubo/ adresinden erişildi.
