Çizgili sırtlan (Hyaena hyaena) 

Fiziksel Özellikler

Çizgili sırtlanlar 65-80 cm arasında boy uzunluğuna sahip olmakla birlikte bu uzunluğa kuyruk uzunluğu da eklendiğinde ortalama 1 metre olmaktadır. Erkek ve dişi bireylerin ortalama boy uzunluğu açısından farklılık göstermezler ancak erkek bireyler biraz daha ağır olma eğilimindedirler. Büyük ve sivri kulaklara sahiplerdir. Sırt kısmında uzun kılları bulunmaktadır. Tehtid altında hissettiğinde uzun sırt kıllarına sahip yelesini kabartarak vücudunu %38 oranında daha büyük gösterebilirler. Kafa, gövde ve bacaklarında şerit halinde siyah çizgilere sahiptir. Genel görünümü gri-saman-siyah-beyaz rengindedir.

Tür Biyocoğrafyası

Kuzey ve Doğu Afrika, Orta Doğu, Hindistan ve Asya, kuzeyde Kafkasya ve güney Sibirya’ya kadar görülebilmektedir.

Yaşam Alanları

Çizgili sırtlanlar, çalılık ve ormanlık alanların bulunduğu kurak, dağlık bölgelerde yaşarlar. Kayalık tepelerde, vadilerde ve yarıklarda daha yoğun olarak görülebilirler. Ayrıca bazı bölgelerde yoğun otlaklı açık savan alanlarında da yaşamaktadırlar.

Beslenme Alışkanlıkları

Çizgili sırtlanlar esas olarak leş ve insan atıklarından oluşan diyet listesine sahiptir. Zebralar, antiloplar, ceylanlar ve impalalar gibi orta ve büyük boy memelilerle beslenebilirler. Özellikle bu memelilerin karkaslarındaki kemikleri bile yerler. Diyetlerini meyveler, böcekler, tavşanlar, kemirgenler, sürüngenler ve kuşlar gibi küçük hayvanları öldürerek tamamlarlar. Çizgili sırtlanlar esas olarak geceleri beslenirler. Kendi menzilleri boyunca bireysel olarak seyahat edip belirbi bir düzende yiyecek aramazlar. Rüzgarın yönü çizgili sırtlanların hareket yönünü belirlemez ancak rüzgarın getirdiği leş kokusuna hızlı tepki verirler. Ayrıca yerleşim alanlarının çevresindeli çöplükleri ve meyve ağaçlarının bulunduğu alanları yiyecek bulmak için ziyaret edebilirler. Varsa her gece su tüketirler ancak su olmasa dahi uzun süre çöl koşullarında hayatta kalabilirler.

Üreme Bilgisi

Çizgili sırtlanlarda üreme mevsimsel değildir. İki ila üç yaşına geldiklerinde çiftleşebilirler. 88-92 gün süren gebelikten sonra 1 ila 6 arasında yavru doğururlar. Çizgili sırtlanların cinsel davranışları ilgili ayrıntılı bir çalışma yayınlanmamıştır. Esaret altındaki gözlemlere dayanarak, kızışma bir gün sürer ve dişi gün boyunca 15-25 dakikalık aralıklarla birkaç kez çiftleşir. Anne, yavruları bir aylık olduktan sonra inine yiyecek getirir ama yine de yaklaşık 12 ay boyunca emzirmeye devam eder.

Üreme mevsimsel değildir, iki ila üç yıl arasında başlar. 88-92 günlük bir gebelikten sonra her çöpte bir ila altı yavru doğar. Çizgili sırtlanda cinsel davranışla ilgili ayrıntılı bir çalışma yayınlanmamıştır. Esaret altındaki gözlemlere dayanarak, kızışma bir gün sürer ve dişi gün boyunca 15-25 dakikalık aralıklarla birkaç kez çiftleşir. Anne, yavruları bir aylık olduktan sonra inine yiyecek getirir, ancak yaklaşık 12 ay boyunca emzirmeye devam eder.

Yaşam Süresi

Çizgili sırtlanlar esaret altında 25 yıla kadar yaşayabilmektedir. Doğal ortamda ortalama olarak 12 yıl kadar yaşayabilmektedir.

Davranış Özellikleri

Çizgili sırtlanlar genellikle yalnız canlılar olarak kabul edilseler de kimi zaman sosyal olabilmektedirler. Bireysel olarak avlanır ve nadiren gruplar halinde görülürler. Henüz olgunluk çağına erişmemiş bireyler yuvaya yiyecek getirerek küçük kardeşlerinin beslenmesine yardımcı olmaktadır. Sesli iletişim çok gelişmiş değildir. İletişim esas olarak, tür içi karşılaşmalar sırasında kullanılan yumuşak hırlamalardan ve diğer seslerden oluşmaktadır. Bölgesellik, çizgili sırtlan davranışında belirgin bir özellik değildir, ancak bir dereceye kadar mevcuttur. İnler genellikle kısa süreler için kullanılır ve bu nedenle nadiren savunulmaları gerekir. Bununla birlikte, bazı bölgelerde, beslenme alanlarının ve iyi kullanılan yolların yakınında anal kese izleri ve dışkılar bulunmuştur. Sosyal bir karşılaşmada itaatkârlığın simgesi olarak anal kese gösterilir. İlk olarak, sırtlanlar burunları koklar, ardından anogenital koklama gerçekleşir. Çizgili sırtlan, herhangi bir avcının tercih ettiği bir av türü değildir. Aslanlar ve kaplanlar gibi daha büyük etçil memelilerden genellikle 50 metre civarında güvenli mesafeyi korurlar. Ayrıca leoparları ve çitaları yiyecek kaynaklarından uzak tutma yeteneklerine de sahiptirler. Çizgili sırtlan, daha büyük benekli sırtlana (Crocuta crocuta) karşı itaatkar davranır ve benekli sırtlanların yemeğini çalmasına izin vermektedir.

Koruma Statüsü

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından azalan türler listesinde gösterilmektedir.

İnsanlarla Etkileşimi

Çizgili sırtlanın, istenmeyen insan atıklarını tüketmesi bakımından bazı faydaları vardır. Bazı durumlarda, Afrika’da köylerde yaşayan insanlar, çizgili sırtlanların beslenmesi için geceleri çöplerini dışarıda bırakırlar. Çizgili sırtlanlar yiyecek ve postu için avlanmazlar.
Çok fazla olumsuz faydası yoktur. Nadiren hayvanlara veya insanlara saldırırlar ve saldırgan değildirler.

Kaynaklar:

https://eol.org/pages/311570

https://indiabiodiversity.org/species/show/257320

https://animaldiversity.org/accounts/Hyaena_hyaena/

https://animals.sandiegozoo.org/animals/striped-hyena

https://genomics.senescence.info/species/entry.php?species=Hyaena_hyaena