Deniz Aygırı (Odobenus rosmarus)

Deniz aygırları en büyük yüzgeçayaklı (pinnipedia) türlerinden bir tanesidir. Pasifikte yaşayan deniz aygırları, Atlantik’te yaşayan deniz aygırlarından daha büyük bir vücut kütlesine sahip olma eğilimindedir. Bu canlı dünya genelinde devasa köpek dişleri ile tanınmaktadır. Bu dişleri kullanarak 20 cm kalınlığındaki bir buzu kırabilmetedir. Ayrıca sudan çıkan deniz aygırları buza tırmanırken dişlerini kullanabilirler. Bu büyük köpek dişlerini kendisinden daha büyük avcılardan korunmak için ve aynı zamanda deniz aygırları arasında egemenlik ve hiyerarşi oluşturmak için kullanmaktadırlar. Bu uzun dişler 90 cm’ye kadar uzayabilir ancak ortalama olarak 50 cm uzunluğundadır. Deniz aygırları, açık griden sarımsı kahverengiye değişen kalın bir cilde sahiptir. Yavru bireylerin ten rengi yetişkin bireylerden farklıdır, çünkü yavrular genellikle düz gridir, yetişkin bireylerin renkleri ise farklılık gösterebilir. Deri kalınlığı tüm vücutta aynı olmamakla birlikte 2 ila 4 cm kalınlığındadır. Deri altında bulunan yağ tabakası ise 25,4 cm kalınlığa kadar çıkabilir.

Deniz aygırları okyanus tabanını hissedecek düzeyde hassas bıyıklara sahiptir. Gözleri nispeten küçük boyuttadır, çünkü yiyecek bulmak için esas olarak dokunma hislerine güvenirler. Ön yüzgeçlerini sadece denizde yüzmek için değil, karada rahat hareket etmek için de kullanmaktadır. Arka yüzgeçlerini ise su içerisinde yüzerken gideceği yönü belirlemek için kullanırlar. Bu kullanımı ile arka ayakları bir nevi su motoru görevi görmektedir. Ön yüzgeçleri yardımı ile iri gövdesini sularda hareket ettirmek için kullanmaktadır. Erkek deniz aygırları dişi bireylerden daha büyük kütleye sahiptir. Erkek bireyler 1200-1500 kg ağırlığa ve 320 cm vücut uzunluğuna sahipken dişi bireyler, 600-850 kg ağırlığa, 270 cm vücut uzunluğuna sahiptir. Bu boyut farklı dişlerde de aynı şekilde farklıdır, erkek bireylerde daha kalın ve uzundur.

Deniz aygırları çok eşlidir, yani bir erkek genellikle birçok dişi ile çiftleşir. Erkek bireyler, çiftleşme mevsiminde dişileri çekmek ve bölgesini işaretlemek için yaptıkları birçok çiftleşme çağrısı sesi vardır. Su altında, erkek bireyler dişilerin dikkatini çekmek için ıslık sesi ve çarpma sesleri çıkartmaktadır. Bu sesler sadece dişileri çekmek için kullanılmamakta, diğer erkek deniz aygırları için de bir uyarı görevi görür. Çiftleşme söz konusu olduğunda genellikle erkeklerin en güçlüsü, en büyüğü ve en yaşlısı dişilerle çiftleşir. Erkek bireyler çiftleşmek için kavgaya tutuşurlar. Bu kavgalar çok korkunç, hatta ölümcül olabilir.

Dişi deniz aygırları 5 ila 7 yaş aralığındayken cinsel olgunluğa ulaşmaktadır. Erkek bireyler 7-10 yaş aralığında cinsel olgunluğa ulaşırlar ancak sosyal olarak olgunlaştıklarında yaklaşık 15 yaşına gelene kadar çiftleşmezler. Yaz ve kış aylarında binlerce hem erkek hem de dişi deniz aygırı üremek için toplanır. Her iki cinsiyet de potansiyel eşlerini seçmek için kayalık veya kumlu sahillerde bir araya gelirler. Ancak çiftleşmenin suda gerçekleştiğine düşünülmektedir. Dişi bireyler 3 yılda bir yavrulamaktadır ayrıca dişi bir deniz aygırının ortalama gebelik süresi 15 ay kadardır.

Deniz aygırları Ocak ve Nisan ayları arasında üredikleri için, doğacak olan yavrular sonraki yılın Nisan ve Haziran ayları arasında doğar. Yeni doğan bir deniz aygırı ortalama olarak 120 cm uzunluğa ve yaklaşık olarak 60 kg ağırlığa sahiptir. Dünyaya yeni gelmelerine rağmen yüzmeyi bilirler. Yavru bireyler sütten kesilmeden önce dişi deniz aygırı sürüsüyle birlikte yaşarlar. İlk birkaç yıl annelerine bağımlıdırlar. İki yaşına geldiklerinde kendi yiyeceklerini toplamayı öğrenirler ve üç yaşına geldiklerinde ise sütten kesilirler. Bu sırada erkek deniz aygırı erkeklerin sürüsüne katılır ancak dişi deniz anaları dişi grubunda annesizden bağımsız bir şekilde kalmaya devam eder.

Dişi bireylerde 3 yaşına kadar yavru bakımı görülmesine rağmen erkek bireylerde yavru bakımı görülmez, yani babanın yavrunun büyümesinde hiçbir rolü yoktur.

Deniz aygırları için ortalama yaşam süresi 30 ila 40 yıl arasındadırç Dişi bireyler 3 yaşına kadar yavrularına baktığı için yavruların yaşama oranı yüksektir. Daha düşük yaşam sürekeri, kaçak avcılığın bir sonucu olabilir. Esaret altındaki deniz aygırlarının 30 yaşına kadar yaşayabildiği kaydedilmiştir. Bununla birlikte yapay ortamda bulundukları için anne ve yavru arasındaki davranışlar yavru bireylerde yetersiz beslenme gibi sorunlara neden olabilmektedir.

Deniz aygırları çoğunluklar çift kabuklu yumuşakçaları tüketen küçük omurgasızlarla beslenmektedir. Onları nasıl buldukları tam olarak bilinmemekle birlikte ağzı, dişleri ve bıyıkları ile okyanus tabanını taradığı bilinmektedir. Deniz aygırı bir yumuşakçayı yakaladığında, ağzı ve dili ile kabuğu açtıktan sonra içini emmek için bir emme yöntemi kullanır. Deniz aygırları yemek için derinlere daldıklarında 60’a kadar istiridye tüketebilmektedir. Bu dalışlar 5 ila 20 dakika arasında sürmektedir ve yaklaşık olarak 70 m kadar derine daşabilir. Yetişkin bireyler bir günde 25 kg küçük bentik organizmaya ihtiyaç duyar. Deniz aygırları bazen foklar ve bazı deniz kuşları gibi daha büyük hayvanları yemektedir.

Deniz aygırları insanlar için son derece önemliydi. İnsanlar deniz aygırlarını avlar, yağ ve derileri için kullanılırdı. Yüzyıllar önce Alaska, Kanada ve Rusya’da yaşayan yerliler, alet yapımında kullanmak için onları avladı. Bu aşırı avlanma yüzünden deniz aygırı popülasyonu 18.yüzyılda büyük ölçüde azaldı. Yıllar içerisinde, çeşitli ülkelerin hükümetleri deniz aygırı avında kısıtlamalar getirdi. Bu kısıtlamalar popülasyonun toparlanmasına katkı sağladı ancak hiçbir zaman eskisi kadar iyi duruma gelemedi.

Kaynaklar:

https://animaldiversity.org/accounts/Odobenus_rosmarus/

https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/odobenus-rosmarus