Dünyadaki Leylek Türleri ve Genel Özellikleri

Leylek, Ciconiidae ailesinin uzun gaga ve ayaklarıyla bilinen üyelerini içinde barındıran türlere verilen genel bir isimdir. Dünya üzerinde 6 cins ve 20 leylek türü bulunmaktadır. Ülkemizde ise bu leylek türlerinden yalnızca 3 tanesi görülebilmektedir.
Leylek türlerinin birçoğu göçmen türdür ve genellikle sıcak olan coğrafyalarda bulunurlar. Balıkları, amfibileri, böcekleri,sürüngenleri, küçük memelileri ve kuşları yerler. Leyleklerin yutakları olmadıkları için diğer birçok kuş türü gibi ses çıkartamazlar. İletişim kurmak için gagalarını birbirine tıkırdatarak ses çıkartabilirler. Buna halk dilinde “lak lak” denilmektedir.
1: Leylek (Ciconia ciconia)

Fotoğraf: Doğabilim
Beyaz leylek veya leylek olarak bilinen Ciconia ciconia, Türkiye’deki leylek türleri içerisinde en yaygın olan leylek türüdür. Ülkemiz için baharın habercisi olan bu tür, göçmen tür kategorisindedir ve sonbahar aylarıyla birlikte Afrika’ya doğru göçüne devam ederek sınırlarımızı terk ederler. Mart veya Nisan ayları gibi baharın gelmesiyle birlikte üreme dönemine girerler ve tek eşlidirler. Yaptıkları devasa yuvalarla bilinirler. Evlerin bacaları ve elektrik direkleri gibi yerden yüksek alanlara yaklaşık 2-3 metre çapa sahip yuvalar inşa ederler. Genellikle balıka, böcekler, kurbağalar, sürüngenler, memeliler ve bazı küçük kuş türleri ile beslenirler.
2: Kara Leylek (Ciconia nigra)

Fotoğraf: Doğabilim
Ülkemizde leylekten sonra görülebilecek en yayın ikinci leylek türü olan kara leylekler, daha çok yiyecek bulabileceği sulak alan çevrelerinde görülürler. Yaklaşık 3 kg ağırlığında ve 1 m boyundadırlar. Erkek bireyler dişi bireylerden daha büyük olma eğilimindedir. Kara leylekler de diğer leylek türleri gibi bahar aylarının gelmesiyle üreme dönemlerine girerler. Üreme dönemlerinde yuvaya 3-5 yumurta bırakan kara leyleklerde yavru bakımını anne ve baba birey beraber üstlenmektedir.
3: Marabu Leyleği (Leptoptilos crumeniferus)

Fotoğraf: Lars Tjusberg
Afrika’nın hemen hemen her yerinde görülebilen maribu leylekleri genellikle Sahra Çölü ile Güney Afrika arasındaki coğrafyada görülebilmektedir. Yaklaşık 1,5 m boy uzunluğu ile oldukça büyük kuş türleri arasında yerini almaktadır. Yaklaşık 4 yaşındayken cinsel olgunluğa erişirler ve genellikle ömür boyu çiftleşme yetisini kaybetmezler. Kurak mevsimlerde su seviyesi düşük olduğunda kurbağaları ve balıkları yakalamak daha kolay olacağından dolayı bu mevsimlerde üremeyi tercih ederler. 25 yıla kadar yaşayabilirler. Maribu leylekler leşçildir. Öncelikli besin kaynağı ölü hayvanların karkaslarına dayanmakla birlikte balık, kurbağa, süründen ve çekirge gibi canlı avlarla da beslenirler.
4: Jaribu (Jabiru mycteria)

Fotoğraf: Achim
Jabiru leylekleri Meksika’dan Arjantine kadar olan bölgede görülebilmekle birlikte Brezilya, Bolivya ve Paraguay’ın sulak alanlarında daha yaygın olarak görülebilirler. Genellikle nehir ve göllerin yakınlarında büyük gruplar halinde bulunurlar. 1,15 m boy uzunluğuna, 8 kg ağırlığa ve 2,6 m kanat açıklığına sahip olan jabirular, yağmur mevsiminun son dönemlerinde çiftleşme mevsimine girerler. Yuvalarını yapmak için yerden çok yüksek ve dış ortamdan izole ağaç tepelerini tercih ederler. Yavru bakımından hem anne hem de baba bireyler sorumludur ve yaklaşık olarak 30 yıllık bir ömür sürerler.
5: Büyük Emir Subayı (Leptoptilos dubius)

Fotoğraf: Shawn Dsouza
Büyük emir subayı olarak bilinen Leptoptilos dubius, bataklık ve göl gibi sulak alan çevreleri dahil olmak üzere kuru otlaklar ve tarlalar gibi farklı habitatlarda görülebilirler. 2,5 metrelik devasa kanat açıklığı ve 1,5 metreye ulaşan boy uzunluğu ile en büyük leylek türlerindendir. Yumurtladıktan sonra hem dişi hem de erkek bireyler ortaklaşa olarak yumurtaya bakarlar. Ayrıca yumurtadan çıkan yavrular 5 ay daha dişi ve erkek birey tarafından bakılmaktadır. Büyük emir subayları esas olarak leşlerin karkasları ile beslenirler. Karkaslarda bulunan büyük kemikleri yutmaları ile nam salmışlardır. Bundan dolayı kemik yutucu anlamına gelen “hargila” adıyla bilinirler.
6: Küçük Emir Subayı (Leptoptilos javanicus)

Fotoğraf: Jason Thompson
7: Eyer Gagalı Leylek (Ephippiorhynchus senegalensis)

Fotoğraf: Peter Steward
8: Kara Boyunlu Leylek (Ephippiorhynchus asiaticus)

Fotoğraf: Craig Gibson
9: Maguari Leyleği (Ciconia maguari)

Fotoğraf: Dotcomdotbr
10: Afrika Açıkgaga (Anastomus lamelligerus)

Fotoğraf: Bernard DUPONT
11: Asya Açıkgaga (Anastomus oscitans)

Fotoğraf: Thanh Nam Nguyen
12: Oriyental Leylek (Ciconia boyciana)

Fotoğraf: Hisamitsu Yoshikawa
13: Storm Leyleği (Ciconia stormi)

Fotoğraf: Helene Hoffman
14: Asya Keşiş Leyleği (Ciconia episcopus)

Fotoğraf: Harshith JV
15: Abdim Leyleği (Ciconia abdimii)

Fotoğraf: Allan Hopkins
16: Kara Boyunlu Orman Leyleği (Mycteria americana)

Fotoğraf: Dennis Church
17: Akça Leylek (Mycteria cinerea)

Fotoğraf: Bill Bacon
18: Alaca Leylek (Mycteria leucocephala)

Fotoğraf: Ekaterina Chernetsova (Papchinskaya)
19: Sarı Gagalı Leylek (Mycteria ibis)

Fotoğraf: Bernard DUPONT
20: Afrika yünlü boyunlu leylek (Ciconia microscelis)

Fotoğraf: Bernard DUPONT