Lewis ve Clark:Kaşiflerin Keşif Birlikleri Kuzey Amerika’yı Nasıl Dönüştürdü?

Bu, yeni keşfedilen Amerika Birleşik Devletleri’nin şimdiye kadar bildiği en büyük keşif gezisiydi. 14 Mayıs 1804’te, yardımcı komutanlar Meriwether Lewis ve William Clark, bir grup içten ve hevesli kaşifle birlikte St. Louis, Missouri’nin dışındaki Camp Dubois’ten yola çıktılar. Başkan Thomas Jefferson tarafından “Keşif Kolordusu” olarak adlandırılan keşif, önümüzdeki iki yıl boyunca, Kuzeybatı Pasifik’in vahşi bölgelerine 8.000 milden fazla seyahat edecek ve geri dönecek ve yol boyunca, Kuzey Amerika kıtasını sonsuza dek dönüştürerek Manifest Destiny’nin gidişatını çizeceklerdi.

4 Temmuz 1803’te Jefferson, Amerika Birleşik Devletleri’nin Louisiana’nın geniş batı bölgesini – çoğunlukla Yerli Amerikalıların yaşadığı 825.000 mil karelik araziyi – Fransızlardan satın aldığını duyurdu. Sorun? Arazinin çoğu Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı tarafından hiç görülmemiş olmasıydı.

Bu durumu düzeltmek için, aynı gün Başkan Jefferson Louisiana satın almayı duyurdu ve Lewis’e yeni arazinin keşfine liderlik etmesi için yetki verdi. Undaunted Courage: Meriwether Lewis, Thomas Jefferson, and the Opening of the American West’in yazarı Stephen E. Ambrose’a göre Lewis, onunla yolculuğa kimin önderlik etmek istediğini hemen anladı: ABD ordusunda tanıdığı Clark.

Lewis ve Clark benzer geçmişlere ama farklı kişiliklere sahipti.

İki adam benzer bir geçmişe sahipti, ancak çok farklı mizaçları vardı. 1774’te Virginia, Albemarle County’de toprak sahibi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Lewis, genç adamın duyarlılığını, dehasını ve gözlemci doğasını uzun zamandır tanıyan Başkan Jefferson’ın kişisel asistanı olarak hizmet etti. Ancak Lewis, uzun süreli melankoli ve umutsuzluğa yol açabilecek bir tür akıl hastalığından da muzdaripti.

Şans eseri, seçtiği yardımcı komutan Clark, nadiren bocalayan, güçlü, istikrarlı bir mizaca sahip doğal bir liderdi. 1770’de Virginia’da doğan Clark, orduya katılmadan ve daha sonra aile plantasyonunu işletmeden önce hayatının çoğunu Kentucky’nin vahşi doğasında geçirmişti. İki adam, Batı maceralarında, birbirlerini oldukça iyi tamamlayarak birleşik bir cephe sunacaklardı.

Başkan Jefferson, Kolordu’ya ‘Missouri Nehri’ni ve başlıca kollarını keşfetmelerini’ emretti.

Keşif Birlikleri Camp River Dubois’ten yola çıkarken, Başkan Jefferson’dan aldıkları emir gayet açıktı. “Seferinizin amacı, Missouri Nehri’ni ve rotaları ve Pasifik Okyanusu ile bağlantı kurarak bu ülke genelinde ticari amaçlara yönelik en doğrudan ve pratik akarsu iletişimini sunabilecek başlıca kollarını keşfetmektir.”

Bu emirler birlikte Kasım 1804’te, Kolordu, 33 maceracıdan oluşan çekirdeğinin sağlamlaştırıldığı Kuzey Dakota’ya doğru yola çıktı. Grup, Amerika’nın nazik davranmadığı iki paha biçilmez üyeden oluşuyordu – Clark’ın sahibi olduğu Siyah bir adam olan York ve bir Fransız-Kanadalı tuzakçı tarafından satın alındıktan sonra zorla evlendirilen Sacagawea adlı 16 yaşındaki hamile Lemhi-Shoshone. Kolorduya kısa süre sonra Sacagawea’nın bebeği, Clark’ın “Pomp” dediği Jean Baptiste Charbonneau katıldı.

Zorluklara, tehlikeye ve bilinmeyenin sürekli tehdidine rağmen, seferin çoğunda pozitiflik hüküm sürecekti. Lewis 1805’te şöyle yazıyordu: “İlerlememiz için herhangi bir maddi veya olası engel öngöremiyorum ve bu nedenle tam bir başarı için en iyimser umutları besliyorum. Şu anda, partinin her bir bireyi sağlıklı ve mükemmel ruh halinde; girişime şevkle bağlı ve ilerlemek için sabırsızlanıyor… hepsi birlik içinde, en mükemmel uyumla hareket edin. Böyle adamlarla umut edecek her şeyim var ama korkacak çok az şeyim var.”

Kolordu’nun amacı, Sacagawea’yı da içeren Yerli insanlarla dostane ilişkiler kurmaktı.

Kolordu’nun ana görevlerinden biri, yolculuklarında karşılaşacakları birçok Yerli insanla dostane, ticarete dayalı bir ilişki kurmaktı. Tarihçi James Ronda’ya göre, Lewis ve Clark “Avrupa-Amerikan sınır diplomasisinin tipik bir örneği olan saf bir iyimserliği paylaştılar. Onlar yukarı Missouri gerçeklerini beklentilerine uyacak şekilde kolayca yeniden şekillendirebileceklerine inanıyorlardı… Fakat kaşif-diplomatları şaşırtacak şekilde, neredeyse tüm Hint partileri değişime dirençli ve Amerikan güdülerinden şüphe duyuyorlardı.”

Yolculukları boyunca, Kolordu Nez Perce, Mandans, Shoshones ve Sioux gibi kabilelerle karşılaşacaktı. Bu kabilelerin çoğu, Batı ile ilgili talimatlar, yiyecek ve bilgelik şeklinde paha biçilmez yardımlar sunacaktı. Ayrıca, Sioux kafa derisi dansı da dahil olmak üzere, Amerikalıların hiç görmediği gelenekleri Kolordu’ya tanıtacaklardı. Clark sahneyi şöyle anlattı: “Merkezde büyük bir ateş yakıldı, geyik ve keçi toynakları bağlı çember ve deriden yapılmış tamberinlerde yaklaşık 10 şarkı çalındı. Kadınlar, saç derileri ile birlikte oldukça gergin bir şekilde öne çıktılar ve savaş dansına başladılar.”

Tercüman ve rehber olarak görev yapan Sacagawea ile birlikte, adamlar Missouri Nehri boyunca Montana’ya gittiler. Haziran 1805’te, Yerli Amerikalılar tarafından yapılan açıklamalarla, Missouri’nin büyük şelalelerini keşfettiler ve bu durum onları şelaleleri gören ilk gören Amerikalılar haline getirdi. Lewis, hayranlık uyandıran manzarayı şöyle anlattı:

Bu rotada yaklaşık iki mil ilerlemiştim … Kulaklarım bir su damlasının hoş sesiyle meşgul olup biraz daha ilerlerken, ovanın üzerinde bir duman sütunu gibi yükselen şelaleyi gördüm. … Çok geçmeden, Missouri’nin büyük şelaleleri dışında herhangi bir şeyle karşılaştırılamayacak kadar muazzam bir kükreme yapmaya başladı.

Sefer başladıktan 18 ay sonra Pasifik Okyanusu’na ulaştılar.
Lemhi Geçidi üzerinden kıtasal bölünmeyi geçtikten sonra, günümüz Montana-Idaho sınırında, Başkan Jefferson’un umduğu, Pasifik’e giden efsanevi tüm su yolunun olmadığı ortaya çıktı. Kolordu daha sonra Clearwater, Snake ve Columbia Nehirlerini ilk kez Pasifik Okyanusu’nu gördükleri Oregon kıyılarına götürmeden önce Bitterroot Dağları (Rocky Dağları’nın kuzey kesimi) üzerinde 200 millik zorlu bir yürüyüşe başladı. (Kasım 1805’te)

“Okyanus görüşte!” diye yazdı Clark. “Kampta büyük bir sevinç yaşıyoruz, uzun zamandır görmek için sabırsızlandığımız bu büyük Pasifik Okyanusu olan Ocian’ı görüyoruz.”
Corp, bugünkü Astoria, Oregon yakınlarında Fort Clatsop inşa ederek kamp kurdu. Lewis ve Clark, Lewis tarafından akçaağaç yaprağından akbabaya kadar her şeyin karmaşık eskizlerini içeren, öğrendikleri ve gördükleri her şeyi açıklayan raporlar derlerken, kışı burada geçirdiler. Milli Park Servisi’ne göre: Bu raporlar, rotası ve çevresindeki flora, fauna, kolları ve sakinlerine ilişkin ölçüm ve gözlemleri içeriyordu…Lewis ve Clark, memeliler, kuşlar, sürüngenler ve balıklar dahil olmak üzere en az 178 bitki ve 122 hayvan tanımladılar…Keşif Kolordusu’nun karşılaştığı yeni türler dahil Amerika antilobu, bighorn koyunu, dağ kunduzu, uzun kuyruklu gelincik, dağ keçisi, çakal ve çeşitli tavşan, sincap, tilki ve kurt türleri… Açıklamaları, zoolojik örnekleri ve hatta birkaç canlı hayvanı geri gönderdiler. 1805’te Başkan Jefferson’a gönderilen hayvanlardan biri “havlayan sincap” veya “kara kuyruklu çayır köpeği” idi.

Lewis ve Clark Amerika’da kahraman olarak selamlandı

Mart 1806’da keşif seferi Doğu’ya geri dönüş yolculuğuna başladı. Seferin bu son ayağı sırasında, Montana’daki Two Medicine Fight Site’de Blackfeet kabilesiyle şiddetli bir çatışma yaşandı.

Keşif Birliği 23 Eylül 1806’da St. Louis’e döndü. Lewis ve Clark, Başkan Jefferson’a gördüklerini anlatmak için Washington DC’ye gittiler. Kahraman olarak selamlandılar – ama bu tamamen Amerikan perspektifindendi. Kasıtlı olsun ya da olmasın, Corp’un Kuzeybatı Pasifik haritası, bölgede binlerce yıldır yaşayan Batı’nın Yerli halkları için sonun başlangıcına işaret ediyordu.

Keşif gezisinin başarısı, hem Lewis hem de Clark için şanlı kariyerlerin başlangıcına işaret etmeliydi. Ancak kaderin başka planları vardı. Keşif sonrası yaşam, Louisiana Bölgesi Valisi olarak adlandırılan kırılgan Lewis için zor oldu. 11 Ekim 1809’da Nashville’in 70 mil dışındaki Grinder’s Stand Inn’de intihar ederek (ya da cinayetle?) öldü.

Clark, hem Missouri Bölgesi Valisi hem de Hint İşleri Müfettişi olarak hizmet vererek başarılı olacaktı. Ayrıca, efsanevi bir dünya gezgini, belediye başkanı, kürk tüccarı, askeri izci ve altın madencisi olacak olan Sacagawea’nın oğlunun eğitimine de sponsor oldu. Clark, 1838’de St. Louis’de öldü.

Kaynaklar:

https://www.biography.com/news/lewis-clark-corps-of-discovery-sacagawea