Güneş Sistemindeki En Küçük Gezegen: Merkür
Güneş sistemi içerisindeki en küçük gezegen olan Merkür, aynı zamanda Güneş’e de en yakın gezegen konumundadır. Dünya’nın uydusu olan Ay’dan yalnızca biraz daha büyüktür. Merkür’ün yüzeyinden Güneş’e bakıldığında Güneş’in boyutu, Dünya yüzeyinden bakıldığındaki boyuttan yaklaşık olara üç kat daha büyüktür. Güneş ışığı ise Dünya’dakinden yedi kat daha parlak görülmektedir.
Merkür, Güneş’e çok yakın bir gezegen olduğundan dolayı yüzey sıcaklıkları hem aşırı sıcak hem de aşırı soğuk olmaktadır. Güneş’e çok yakın olduğundaki gündüz sıcaklıkları 430°C’ye (800°F) çıkabilirken, geceleri bu ısıyı tutabilecek özellikte bir atmosfer olmadığından dolayı sıcaklıklar -180°C’ye (-290°F) kadar düşebilmektedir.
Merkür’ün Güneş’e olan konumu düşünüldüğünde en sıcak gezegen olduğu fikri akıllara gelebilir ancak durum böyle değildir. Merkür yoğun bir atmosfere sahip olmadığından dolayı Güneş’ten gelecek sıcaklığı bünyesinde barındıramamaktadır. Merkür’den sonra en yakın ikinci gezegen olan ve yoğun atmosfere sahip olan Venüs’te durum daha farklıdır. Venüs’ün yüzey sıcaklığı yoğun atmosferi sebebiyle maksimum sıcaklığı 480 ºC’ye ulaşabilirken ortalama sıcaklığı 427 ºC olmaktadır.
Merkür her ne kadar en sıcak gezegen olmasa da Güneş etrafında bir tam turu en kısa sürede tamamlayan gezegendir. Bir Merkür yılı 88 Dünya günüdür.
Merkür Adı Nereden Gelir?
Çoğu gezegen gibi Merkür’de adını Roma tanrılarından biri olan Merkür’den almıştır. Bu adı Güneş etrafında en hızlı gezegen olma özelliğine binayen almıştır.
Merkür’de Yaşam Potansiyeli
Merkür Güneş’e yakınlığı sebebiyle hem aşırı sıcak ve soğukluklara hem de aşırı Güneş radyasyonuna maruz kalan bir gezegendir. Merkür, organizmaların uyum sağlayamayacağı kadar aşırılıklar içerdiğinden dolayı yaşam pek mümkün değildir.
Merkür’ün Yüzeyi
Merkür’ün yüzeyinde göktaşlarının ve kuyruklu yıldızların çarpamasından kaynaklanan binlerce krater bulunmaktadır. Bu kraterlere genellikle ölen ünlü sanatçı, müzisyen ve yazarların adı verilmiştir.
Yüzeyde bulunan Caloris kraterinin çapı 1.550 km ve Rachmaninoff kraterinin çapı 306 km’dir. Bu devasa kraterlerin yanı sıra birçok krater bulunmaktadır. Güneş sistemi tarihinin erken dönemlerinde gezegenin yüzeyine çarpan asteroitler sebebiyle oluşmuş havuz ve uçurum gibi yeryüzü şekilleri de yüzeyde bol miktarda bulunmaktadır.
Merkür’ün kuzey ve güney kutuplarında yalnızca kalıcı gölgelik alanlara sahip derin kraterlerde su buzu bulunma ihtimali vardır. Bu bölgelerin gezegenin güneşli bölgelerindeki yüksek sıcaklıklara rağmen buzu koruyacak kadar soğuk olabileceği düşünülmektedir.
Merkür’ün Atmosferi
Merkür oldukça ince ve etkisiz bir atmosfere sahiptir. Bu atmosfer Dünya’nın en dış katmanında bulunan ekzosfere benzetilmekle birlikte oksijen, helyumü hidrojen, potasyum ve sodyum gibi atomlardan oluşmaktadır.
Kaynaklar:
- https://solarsystem.nasa.gov/planets/mercury/in-depth/
- NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Carnegie Institution of Washington
- https://solarsystem.nasa.gov/planets/mercury/galleries/
